06.09.2006 tarih ve 2006/26 sayılı Başbakanlık Genelgesi’yle oluşturulan sistemdir. Ulusal Adres Veri Tabanı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne 17.08.2007 tarihinde devredilmiştir.
Ulusal Adres Veri Tabanının (UAVT) Oluşturulması ve Güncellenmesi nasıl gerçekleşti?
5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu, Adres ve Numaralamaya İlişkin Yönetmelik ve Adres Kayıt Sistemi Yönetmeliğine göre ülkemizde adres bileşenlerinin tanımı yapılarak "adres"e bir standart getirilmiştir. Numarataj çalışmaları Belediye ve Özel İdarelerce yeniden yapılmıştır. Vali ve kaymakamların başkanlığını yaptığı yürütme kurullarınca adres bilgileri ile T.C. Kimlik numaralarının eşleştirme çalışmaları tamamlanmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan bu çalışmalar tamamlanarak oluşturulan "Ulusal Adres Veri Tabanı", Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne 17.08.2007 tarihinde devredilmiştir. Sistem devreye girmiş olup, Özel İdare ve Belediyeler Ulusal Adres Veri Tabanı’nda güncellenmeleri yaparak, yapı ruhsatlarını bu sistemden üretmeye başlamışlardır. Ulusal Adres Veri Tabanındaki bilgiler Kimlik Paylaşım Sistemi ile kurumların paylaşımına açılmıştır.
Adres bileşenlerinde meydana gelen değişiklikler belediye ve il özel idareleri tarafından Ulusal Adres Veri Tabanına işlenir. Belediye ve il özel idareleri söz konusu adresin UAVT’ de olup olmadığını kontrol ederek veri tabanında bulunmayan adresleri işlerler. Yapı belgeleri Ulusal Adres Veri Tabanına işlenerek usulüne uygun onaylanmasını mütakiben onay numarası alınır.
İl, ilçe ve belde kurulması hakkında çıkan kanunun Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünce uygulama sürecinin başlatılması ile birlikte yeni il, ilçe ve belde oluşumu Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce Ulusal Adres Veri Tabanında gerçekleştirilir. Ulusal Adres Veri Tabanında var olan ve Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü veya İller İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından il, ilçe, belde güncellemesi, silme ve bileşenlerinin bağlılığının değiştirilmesine ilişkin onayın Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne gelmesi sonrasında Ulusal Adres Veri Tabanında gerekli işlemler yapılır.
5393 sayılı Belediye Kanununun 9 uncu maddesi gereğince Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesi belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüsü üzerine valinin onayıyla olur. Belirtilen bu evrakların Adres Kayıt Sistemi Uygulama Yönergesinin 32 nci maddesi gereğince Mahalli idareler Genel Müdürlüğüne gönderilerek yapılan inceleme sonucunda uygun görüldüğünü belirten yazının Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne gelmesi ile Ulusal Adres Veri Tabanında işlemleri yapılır.
Adres Kayıt Sistemi Uygulama Yönergesinin 32 nci maddesinde de belirtildiği üzere ; Köyün oluşturulma, güncelleme, bağlılığının değiştirilmesi ve silme kararının kesinleşmesi durumunda, belgeler İller İdaresi Genel Müdürlüğüne gönderilerek yapılan inceleme sonucunda uygun görüldüğünü belirten yazının Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne gelmesi ile Ulusal Adres Veri Tabanında işlemleri yapılır.
Ulusal Adres Veri Tabanında mücavir alanlarla ilgili yetki tanımlaması yapılabilmesi için Büyükşehir Belediyelerince; 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanuna göre; Mücavir alanların açıkça belirtildiği Belediye Meclis Kararının, belediye meclis kararında ismi geçen yerlerin belirtildiği Mücavir Alan Yetkilendirme Talep Formunun eksiksiz olarak Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne posta ile gönderilmesi halinde yetki tanımlaması yapılacak olup, belgelerin eksik olması ve imzalı ve mühürlü talep formunun gönderilmemesi halinde ilgili belediyeye yetki tanımlaması yapılmamaktadır.
Diğer Belediyelerde; Mücavir alanların açıkça belirtildiği Belediye Meclis Kararının, belediye Meclis Kararını onayan 3194 Sayılı İmar Kanunun 45. Maddesine göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığının onay yazısı, belediye meclis kararında ismi geçen yerlerin belirtildiği Mücavir Alan Yetkilendirme Talep Formunun eksiksiz olarak Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne posta ile gönderilmesi halinde yetki tanımlaması yapılacak olup, belgelerin eksik olması veya imzalı ve mühürlü talep formunun gönderilmemesi halinde ilgili belediyeye yetki tanımlaması yapılmamaktadır.
Özel idareler ve belediyeler Ulusal Adres Veri Tabanına, kendi sorumluluk alanlarındaki adres bileşenlerini (cadde, sokak, bulvar, meydan, küme evler, sabit tanıtım numarası ve bina numarası) oluşturma, güncelleme ve silme işlemlerini yapar.
Adres Kayıt Sistemi’nin faydaları nelerdir?
Kaynaklar etkin kullanılmaktadır.
Yerleşim yeri bazında güncel nüfusun nitelik ve niceliklerine ilişkin güvenilir istatistik üretilmektedir.
Adres ve nüfus tek merkezden takip edilmektedir.
Sayımlarda eve kapanma zorunluluğu ortadan kalkmıştır.
Adres kayıtlarının doğru tutulmamasından, yanlış adres beyan edilmesinden, bilgi kirliliğinden ya da adres bileşenlerinin çok sık değişmesi sonucu ortaya çıkan adres karmaşası yüzünden oluşan ekonomik kayıp önlenmiştir.
Nüfus sayımı ve tespitlerinde seçmen kütüklerinin oluşturulması ve güncelleştirilmesinde ki ek maliyet yükü ortadan kalkmıştır.
Tahsilatlar için gönderilen tebligatların ilgilisine adres eksikliği nedeniyle geç ulaşması ya da hiç ulaşmamasından kaynaklanan gelir kaybı ve kaçakları önlenerek vergi gelirlerinin artırılması sağlanacaktır.
Elektronik ortamda güncel olarak tutulan UAVT kent bilgi sistemlerinin alt yapısını oluşturacaktır.
Kamu yatırımlarının planlanması ve uygulanması gerçek veriler ışığında olacağından kayıp ve kaçaklar önlenecektir.
Kamu hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülmesi sağlanacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarının entegre bir e-devlet yapısına ulaşması sağlanacaktır.
Kamusal denetim mekanizmaları daha etkin çalışacaktır.
Adres beyanı nasıl yapılır?
Kişilerin yerleşim yeri (ikamet) ve diğer adreslerini yazılı olarak bildirmeleri esastır. Bu bildirimler şahsen,
İlçe nüfus müdürlüklerine
Dış temsilciliklere
Adrese dayalı hizmet alınacak kuruma
20 iş günü içinde yapılır. Bildirme işlemi posta (kargo ve iadeli taahhütlü mektup) veya elektronik ortamla yapılabilir.
(Adrese dayalı hizmet veren kurumlar kendilerine yapılan bildirimleri 10 iş günü içerisinde bulundukları yerin İlçe Nüfus Müdürlüğüne gönderirler.)
DİĞER ADRESLERİN SİSTEME GİRİLMESİ
Diğer adreslerin bildirilmesi, adres beyan formu doldurularak ilgili yerlere verilerek gerçekleştirilir.
Yerleşim yeri dışında kalan ve geçici süre ile oturulan yazlık, kışlık, ikinci veya üçüncü konutlar diğer adres kapsamında olup bunların bildirilmesi kişilerin talebi üzerine yapılır.
Ayrıca kişinin kimlik paylaşım sisteminde diğer adreslerinin bulunmaması kurumlarca verilecek hizmetlerin yerine getirilmesine engel teşkil etmez.
Cezai hükümler nelerdir?
Kanunda; gerçeğe aykırı yerleşim yeri ve diğer adres belgesi veren köy veya mahalle muhtarları ile herhangi bir işlem sebebiyle nüfus müdürlüğüne gerçek dışı beyanda bulunanlar ve bunlara tanıklık edenlerin 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaları öngörülmüştür.
Adres beyan yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişilere 250 YTL, gerçeğe aykırı beyanda bulunanların ise 500 YTL para cezası ile cezalandırılmaları da öngörülmüştür.
5393 Sayılı Belediye Kanununda Ulusal Adres Veri Tabanı ile İlgili Hükümler nelerdir?
Kanun Numarası : 5393
Kabul Tarihi : 3/7/2005
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 13/7/2005 Sayı : 25874
Belediyenin Kuruluşu ve Sınırları
Kuruluş
Madde 4- Nüfusu 5.000 ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde belediye kurulabilir. İl ve ilçe merkezlerinde belediye kurulması zorunludur.
İçme ve kullanma suyu havzaları ile sit ve diğer koruma alanlarında ve meskûn sahası kurulu bir belediyenin sınırlarına 5.000 metreden daha yakın olan yerleşim yerlerinde belediye kurulamaz.
Köylerin veya muhtelif köy kısımlarının birleşerek belediye kurabilmeleri için meskûn sahalarının, merkez kabul edilecek yerleşim yerinin meskûn sahasına azami 5.000 metre mesafede bulunması ve nüfusları toplamının 5.000 ve üzerinde olması gerekir.
Bir veya birden fazla köyün köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir fazlasının mahallin en büyük mülkî idare amirine yazılı başvurusu ya da valinin kendiliğinden buna gerek görmesi durumunda, valinin bildirimi üzerine, mahallî seçim kurulları, onbeş gün içinde köyde veya köy kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alır ve sonucu bir tutanakla valiliğe bildirir.
İşlem dosyası valinin görüşüyle birlikte İçişleri Bakanlığına gönderilir. Danıştayın görüşü alınarak müşterek kararname ile o yerde belediye kurulur.
Yeni iskân nedeniyle oluşturulan ve nüfusu 5.000 ve üzerinde olan herhangi bir yerleşim yerinde, İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararnameyle belediye kurulabilir.
Sınırların tespiti
Madde 5- Yeni kurulan bir belediyenin sınırları, kuruluşu izleyen altı ay içinde aşağıdaki şekilde tespit edilir:
a) Eskiden beri o yerleşim yerine ait sayılan tarla, bağ, bahçe, çayır, mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve plajlar belediye sınırı içine alınır.
b) Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan geçirmek esastır. Bunun mümkün olmaması durumunda, sınır düz olarak çizilir ve işaretlerle belirtilir.
c) Belediyenin sınırları içinde kalan ve eskiden beri komşu belde veya köy halkı tarafından yararlanılan yayla, çayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar için sınır kâğıdına şerh konulur.
d) Çizilen sınırların geçtiği yerlerin bilinen adları sınır kâğıdına yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından düzenlenen kroki sınır tespit tutanağına eklenir.
Sınırların kesinleşmesi
Madde 6- Belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşir.
Kesinleşen sınırlar, valilikçe yerinde uygulanmak suretiyle taraflara gösterilir ve durum bir tutanakla belirlenir. Kesinleşen sınır kararları ile dayanağı olan belgelerin birer örneği; belediyesine, mahallî tapu dairesine, il özel idaresine ve o yerin mülkî idare amirine gönderilir.
Kesinleşen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkça beş yıl süre ile değiştirilemez.
Sınır uyuşmazlıklarının çözümü
Madde 7- Bir il dâhilindeki beldeler veya köyler arasında sınır uyuşmazlığı çıkması hâlinde ilgili belediye meclisi ve köy ihtiyar meclisi ile kaymakamın görüşleri otuz gün süre verilerek istenir. Vali, bu görüşleri değerlendirerek sınır uyuşmazlığını karara bağlar. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin sınır değişikliklerinde büyükşehir belediye meclisinin de görüşü alınır.
İl ve ilçe sınırlarının değiştirilmesini gerektirecek sınır uyuşmazlıklarında 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri uygulanır.
Birleşme ve katılma
Madde 8- Belde, köy veya bunların bazı kısımlarının bir başka beldeye katılabilmesi için bu yerlerin meskûn sahalarının katılınacak beldenin meskûn sahasına uzaklığı 5.000 metreden fazla olamaz.
Bir belde veya köyün veya bunların bazı kısımlarının meskûn sahasının, komşu bir beldenin meskûn sahası ile birleşmesi veya bu sahalar arasındaki mesafenin 5.000 metrenin altına düşmesi ve buralarda oturan seçmenlerin yarısından bir fazlasının komşu beldeye katılmak için başvurması hâlinde, katılınacak belde sakinlerinin oylarına başvurulmaksızın, katılmak isteyen köy veya belde veya bunların kısımlarında başvuruya ilişkin oylama yapılır. Oylama sonucunun olumlu olması hâlinde başvuruya ait evrak, valilik tarafından katılınacak belediyeye gönderilir. Belediye meclisi evrakın gelişinden itibaren otuz gün içinde başvuru hakkındaki kararını verir. Belediye meclisinin uygun görmesi hâlinde katılım gerçekleşir. Büyükşehirlerde birleşme ve katılma işlemleri, katılınacak ilçe veya ilk kademe belediye meclisinin görüşü üzerine, büyükşehir belediye meclisinde karara bağlanır. Katılma sonrası oluşacak yeni sınır hakkında, 6 ncı maddeye göre işlem yapılır ve sonuç İçişleri Bakanlığına bildirilir.
Bir beldenin bazı kısımlarının komşu bir beldeye katılmasında veya yeni bir belde ya da köy kurulmasında, beldenin nüfusunun 5.000'den aşağı düşmemesi gerekir.
Büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde ayrılma yoluyla yeni bir belde kurulması için belde nüfusunun 100.000'den aşağı düşmemesi ve yeni kurulacak beldenin nüfusunun 50.000'den az olmaması şarttır.
Bu madde uyarınca gerçekleşen katılmalarda, katılınan belde ile bazı kısımları veya tümü katılan köy veya belde arasında; taşınır ve taşınmaz mal, hak, alacak ve borçların devri ve paylaşımı, aralarında düzenlenecek protokolle belirlenir.
Birleşme ve katılma işlemlerinde bu maddede düzenlenmeyen hususlarda 4 üncü madde hükmüne göre işlem yapılır.
Mahalle ve yönetimi
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesi, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile olur.
Muhtar, mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek, mahallenin yaşam kalitesini geliştirmek, belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini yürütmek, mahalle ile ilgili konularda görüş bildirmek, diğer kurumlarla iş birliği yapmak ve kanunlarla verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür.
Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır.
Belde adının değiştirilmesi
Madde 10- Bir beldenin adı, belediye meclisi üye tam sayısının en az dörtte üç çoğunluğunun kararı ve valinin görüşü üzerine İçişleri Bakanlığının onayı ile değiştirilir. Bu karar Resmî Gazetede yayımlanır. Beldenin adının değişmesi ile belediyenin adı da değişmiş sayılır.
Tüzel kişiliğin sona erdirilmesi
Madde 11- Meskûn sahası, bağlı olduğu il veya ilçe belediyesi ile nüfusu 50.000 ve üzerinde olan bir belediyenin sınırına, 5.000 metreden daha yakın duruma gelen belediye ve köylerin tüzel kişiliği; genel imar düzeni veya temel alt yapı hizmetlerinin gerekli kılması durumunda, Danıştayın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine müşterek kararname ile kaldırılarak bu belediyeye katılır. Tüzel kişiliği kaldırılan belediyenin mahalleleri, katıldıkları belediyenin mahalleleri hâline gelir. Tüzel kişiliği kaldırılan belediye ile köylerin taşınır ve taşınmaz mal, hak, alacak ve borçları katıldıkları belediyeye intikal eder.
Nüfusu 2.000'in altına düşen belediyeler, Danıştayın görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararname ile köye dönüştürülür. Tüzel kişiliği kaldırılan belediyenin tasfiyesi il özel idaresi tarafından yapılır. Bu belediyenin taşınır ve taşınmaz malları ile hak, alacak ve borçları ilgili köy tüzel kişiliğine intikal eder. İntikal eden borçların karşılanamayan kısımları il özel idaresi tarafından üstlenilir ve vali tarafından İller Bankasına bildirilir. İller Bankası bu miktarı, takip eden ayın genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamının belediyelere ayrılan kısmından keserek ilgili il özel idaresi hesabına aktarır.
Kararlarının uygulanması ve nüfus
Madde 12- 4, 6, 7, 8 ve 9 uncu maddelerde belirtilen kararlar kesinleşme tarihini takip eden yılın ocak ayının birinci gününden itibaren yürürlüğe girer. 4 üncü maddeye göre belediye kurulan yerlerde 2972 sayılı Mahallî İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 29 uncu maddesine göre seçim yapılır.
8 inci maddede geçen birleşme ve katılmalara, 9 uncu maddede geçen mahalle kaldırılmasına, 11 inci maddede geçen belediye ve köy tüzel kişiliğinin kaldırılmasına veya bir beldenin köye dönüştürülmesine dair kararlar ilk mahallî idareler seçimlerinde uygulanır ve seçimler bu yerlerin yeni durumlarına göre yapılır.
(Ek Fıkra: 6/3/2007-5594/2 md.) Birleşme, katılma veya tüzel kişiliğin kaldırılması sonucu tüzel kişiliği ilk mahallî idare seçimlerine kadar devam edecek olan belediye ve köylerde, birleşme ve katılma işleminin gerçekleşmesi veya müşterek kararnamenin yayımlandığı tarihten itibaren yeni nazım ve uygulama planı yapılmaz; mevcut planlarda yapılması gereken zorunlu değişiklik ve her türlü imar uygulaması katılınacak belediyenin uygun görüşü alınarak yapılır. Uygun görüş verilmeyen plan değişiklikleri yapılamaz.
(Ek Fıkra: 6/3/2007-5594/2 md.) Tüzel kişiliği sona erecek belediye ve köylerin taşınmazlarının satılması ile vadesi tüzel kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borçlanma yapılması İçişleri Bakanlığının onayına tabidir.
(Ek Fıkra: 6/3/2007-5594/2 md.) Belediye ihbar ve kıdem tazminatlarının ödenmesi konusunda, 68 inci maddenin (d) bendinde öngörülen sınırlamaya bağlı olmaksızın İçişleri Bakanlığının onayı ile borçlanma yapabilir. Bu amaçla yapılan borçlanmalar ihbar ve kıdem tazminatı dışında hiçbir gider için kullanılamaz.
Bu Kanunda öngörülen nüfus büyüklüğü için Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca bildirilen nüfus esas alınır.