Taşınmaz mal sahibinin tapusuna haklarını kısıtlamak için tapu kütüğüne yazılan konudur. 5 yıl süre ile geçerlidir.
Şerh nedir?
'Şerh'in kelime anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre "Açma, ayırma"dır. Yine TDK'ya göre "Açık ve ayrıntılı anlatma" olarak kullanılabilir.
Tapu şerhi nedir?
Taşınmaz mal sahibinin tapusuna haklarını kısıtlamak amacı ile tapu kütüğüne yazılan husustur. Hak sahibini uyarı niteliği de taşır.
Şerh süresi nedir?
Şerh beş sene devam edebilir. Beş sene geçtikten sonra ise hiçbir hükmü kalmaz.
Tapuya şerh ne gibi durumlarda konulur?
Diyelim ki bir konut alıyorsunuz. Satış vaadi sözleşmesi yaptınız ve konutunuza sahip oldunuz. Konut ödemelerini satıcıya yapamadığınız takdirde satıcı olan kişi sizin tapunuza şerh koyma hakkına sahiptir. Sizin almış olduğunuz konut üzerinde haklarınıza kısıtlama getirebilir.
Tapu Kanunu’nda şerh şu şekilde anlatılıyor:
“Satış vaadi ile tanınan satın alma hakkının şerhi imkanı 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 1009. Maddesi’nde öngörüldüğü gibi 6.1 1954 tarih ve 6217 sayılı kanunla Tapu Kanununu 26. maddesine yapılan değişiklikle ,satış vaadi ile tanınan satın alma hakkının şerhi imkanı kabul edilmiştir. Tapu Kanunu’nun 26. maddesine eklenen 5. fıkraya göre: 'Noterlik Kanununun 44. maddesinin B bendi mucibince noterler tarafından tanzim edilen gayrimenkul satış vaadi sözleşmeleri de taraflardan biri isterse gayrimenkul siciline şerh verilir.”
Satış vaadi sözleşmesi nedir?
Alıcı ve satıcının karşılıklı olarak yapmış olduğu bir satış sözleşme biçimidir.
Satış vaadi sözleşmesi nasıl yapılır?
Satıcının ve alıcının belirlenen bedel karşılığında taşınmazı satmak/almak istemesini tapu sicil memuru karşısında birbirlerine taahhüt etmeleridir. Noterde düzenlenen bu sözleşme Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesi olarak anılır.
Şerhin amacı nedir?
1. Gelecekte doğabilecek borçları ve ayni hakları teminat altına alan şerhler,
2. Güncel ama tehlike altındaki borç doğurucu hakları teminat altına alan şerhler,
Bir başka şerh durumu ise icra, iflas kanunu çerçevesinde yapılır. Şöyle ki; eğer bir borcunuz var ise taşınmazınızın tapusuna yetkililer tarafından şerh konulabilir.
Şerhin bir başka seçeneği ise Aile Konutu Şerhi’dir.
Aile Konutu nedir?
Evlilik hayatı süresince eşlerin birlikte yaşamış oldukları evdir. Bu konut eşlerden birinin üzerine tapuda kayıtlı olur ve eşe sorulmadan 3.kişilere devir edilir. Bunu engellemek ve mağduriyeti ortadan kaldırmak için ise Aile Konutu Şerhi vardır.
Nedir Aile Konutu Şerhi?
Aile Konutu Şerhi 2002 yılında yürürlüğe girmiş olup, kadın erkek eşitliğini ön planda tutan anayasal düzenlemedir. Medeni Kanunu’nun 186.maddesinde eşlerin oturacakları yeri birlikte seçmeleri konusunda düzenleme yapılmıştır.
Aile Konutu Şerhi nasıl konulur?
Eşlerin beraber ya da ayrı ayrı tapu dairesine gidip aile konutu şerhi koydurabilirler. Bunun için şerh konulacak olan konutun aile konutu olduğunu kanıtlayan belge muhtarlıktan alınır. Nüfus müdürlüğünden ise aile nüfus kayıt örneği alınması gereklidir.
Aile Konut Şerhi’nin faydaları nelerdir?
1. Eşler arasında anlaşmazlık çıktığında ya da boşanma durumu söz konusu olduğunda mağduriyetleri engelleme,
2. Eşlerden biri habersiz bir şekilde konutu satamayacaktır.
Şerhin bir diğer unsuru ise Kira Şerhidir. Kira Şerhi zorunlu olmamakla beraber yapıldığı takdirde kiracının kira hakkı güvende olmuş olur. Taşınmaz mal sahibi devrettiği takdirde yeni taşınmaz mal sahibi kiracının kira süresi dolmadan tahliye edemez.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın aile konut şerhi için son talimatı nedir?
Kocaları tarafından evden atılan şiddet mağduru kadınlar için bu kez Çevre ve Şehircilik Bakanlığı harekete geçti. Evli çiftlerin birlikte yaşadığı konutlarda tapulara eklenen "aile konutu" şerhinde hâkim kararı aranmasına ilişkin uygulamaya son verilmesinin ardından Bakanlık, Tapu ve Kadastro Bölge Müdürlüklerine bir genelge gönderdi. Genelgede, "aile konutu şerhi" için evlilik veya nüfus cüzdanı ile başvuruların kabul edilmesi talimatı verildi.
Aile konutu şerhinde ilk tartışmalar, bir kocanın konuyla ilgili başvurusu üzerine gündeme geldi. Danıştay 10. Dairesi, bir taşınmazın aile konutu niteliği taşıyıp taşımadığının hakim kararı ile belirlenebileceğine karar verdi. Daire'nin bu kararına itiraz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, itirazı oy birliğiyle kabul ederek, hakim kararına gerek kalmadan tapuda adı olmayan eşin isteği üzerine aile konutu şerhi verilebileceğine hükmetti. Kurul, şerhin evlilik veya nüfus cüzdanı gösterilerek verilebileceği kararına vardı.
01 Nisan 2013 tarihli Habertürk Gazetesi’nde yayımlanan habere göre; Danıştay'ın verdiği bu karar sonrası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da, Tapu Kadastro Bölge Müdürlüklerine bir genelge yolladı. Geçen hafta yollanan genelgede, eşlerin aile konutu başvurusunda mahkeme kararı aranmamasını, nüfus cüzdanı veya evlilik cüzdanı gibi belgelerin yeterli olacağını ifade etti.
Kira sözleşmesinin tapuya şerhi nedir?
Kira şerhi, bir gayrimenkulün sahibi ile kiracı arasında düzenlenmiş bulunan kira sözleşmesinin tapu kütüğünün şerh edilmesi veya işlenmesidir.
Tapu kütüğüne şerh edilmeyen kira sözleşmeleri, süresi ne olursa olsun, üçüncü şahısları bağlamaz ve bir hüküm ifade etmez. Gayrimenkul sahibinin, borç yükümlülüklerini yerine getirmede acze düşmüş olması durumunda, sahibi bulunduğu gayrimenkulün rıza en veya cebren satışı halinde, kiracı altı ay içinde gayrimenkulü tahliye etmek mecburiyetindedir.
Kiracılar bir gayrimenkulü kiralarken, konumu, işlerine, sosyal ve aile çevrelerine yakınlığı ile eğitim çağında bulunan çocukların okuluna yakınlığı gibi bir çok unsuru göz önüne aldıkları yaşamsal bir gerçektir. Bu nedenle kiralamaya konu mülkü uzun vadeli olarak kiralamak istemeleri gayet doğal bir yaklaşım tarzı olarak önümüze çıkmaktadır. Uzun vadeli olarak oturmayı düşündükleri mülkün rıza en veya cebren mal sahibinin elinden çıkması da hayatın olağan akışı içinde karşılarına çıkabilmektedir.
Kira sözleşmesini tapu siciline şerh ettiren kiracının, kira hakkı, sözleşme süresi sonuna kadar güvence altına alınmış olacaktır. Kira süresi 10 yıla kadar olan sözleşmelerin tapu siciline şerhi mümkün bulunmaktadır.
Üzerinde ipotek, haciz veya tedbir bulunan (kiralanamaz tedbiri hariç) gayrimenkullerin kiralanması da mümkündür. Bu durumda olan gayrimenkullerin kira sözleşmelerinin tapu siciline işlenmesinde yasal bir sakınca bulunmamaktadır.
Tapu sicilinde kira şerhi işlenmiş bir gayrimenkulün satılması halinde, yeni malik kiracıyı kira süresi dolmadan tahliye ettirmesi yasal olarak mümkün değildir. Çünkü yeni malik, gayrimenkulü alırken kira şerhini kabul ederek alabilecektir. Bu durumda yeni malik, kiracının süresinin dolmasını beklemek zorundadır.
Kira şerhlerinin tapuya işlenmesi işlemlerini hem malikin hem de kiracının yaptırması mümkün bulunmaktadır.
Noter marifeti ile düzenlenen kira sözleşmelerinde kira şerhinin kiracı tarafından da yaptırılabileceği hususunda yetki verilmesi durumunda, kiracıda yaptırabilir. Kural olarak kira şerhi için sözleşmenin noterde düzenlenmiş veya malikin imzasının noterce tasdik edilmiş olması şart değildir. Noterde düzenlenebileceği gibi taraflar arasında da düzenlenebilir. Taraflar arasında adi yazılı sözleşme varsa şerhi ancak taşınmaz malın maliki yaptırabilir.
Kira sözleşmesinin tapuya şerhi için Tapu Sicil Müdürlüğünce hangi belgeler istenir?
1- Kira sözleşmesi,
2- İstemde bulunanın nüfus cüzdanı veya pasaportu ve bir adet vesikalık fotografı,
3- Sözleşmedeki imzalar noterce onaylanmış ise ve şerh yetkisi varsa kiracının istemi.
4- Noterce onaylanmamış ise veya şerh yetkisi yoksa taşınmaz malikinin istemi.
Kira şerhinin terkini nedir?
Kira şerhi kiracının istemi veya mahkeme kararı ile terkin edilir. Tapu Sicil Tüzüğünün 78. Maddesinde, kira aktinin süresinin dolması halinde, malikin istemiyle de terkinin yapılabileceği belirtilmiştir. 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkındaki Kanuna göre kira aktinin kendiliğinden yenilenmiş olması bu terkine engel değildir. Terkin edilen kiranın (kendiliğinden) yenilenmiş sözleşmeye istinaden, yetkisi varsa, kiracı tarafından yeni bir harç ödeyerek şerh ettirilmesi mümkündür.