Kadıköy’de Kuşdili Çayırı’nda kurulan Salı Pazarı’nın yerine yapılması planlanan projeydi. Bakan Bayraktar, 22 Mayıs 2013’te projenin tamamen iptal edildiğini açıklamıştı. Temmuz 2013'te bir son dakika gelişmesi oldu: İBB de bu yönde karar aldı.
Salı Pazarı AVM projesi nedir?
İstanbul’un Anadolu yakasındaki ilçesi Kadıköy’de Kuşdili Çayırı denilen bölgede kurulan Salı Pazarı alanına yapılması planlanan projedir. Adı; ‘Kuşdili Çayırı Sabit Pazar, Kültür ve Rekreasyon Merkezi Kentsel Projesi’dir. Bölgenin etrafında Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı, Yoğurtçu Parkı, Fikirtepe ve Hasanpaşa mahalleleri vardır. Salı Pazarı projesi için Mimar Hakan Kıran proje tasarımı yapmıştı.
Salı Pazarı projesinin iptal edildiği ne zaman açıklandı?
22 Mayıs 2013 günü İstanbul’da düzenlenen ‘Uluslararası Katı Atık Su ve Atık su Kongresi’ne katılan Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Fikirtepe ve Kadıköy’deki eski Salı Pazarı’na yapılması planlanan AVM için önemli açıklamalarda bulundu. Fikirtepe’de devam eden projelerin hız kazanması için bir atılım yaptıklarını ve bu bölgedeki mevcut projelerin yeniden düzenlenmesinin söz konusu olabileceğini söyleyen Bakan Bayraktar, Kadıköy’deki AVM inşaatının tamamen iptal edildiğini ve yerine yeşil alan yapılacağını açıkladı. AVM projesi tamamen iptal edildi…
Bakan Bayraktar, Kadıköy’deki eski Salı Pazarı’na (Kuşdili Çayırı) yapılması planlanan AVM inşaatında halkın itirazlarını dikkate aldıklarını söyledi. Bayraktar; “Kadıköy’deki eski Salı Pazarı’na yapılması planlanan bu proje, bakanlığımızın yapmış olduğu bir imar planıydı. Projeye yoğun itirazlar oldu. Bu itirazlar sonucunda burasını halkımıza park, bahçe ve meydan yapmak için yeni bir düzenleme yaptık. İtirazları dikkate aldık. Artık AVM projesinin iptal olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Salı Pazarı projesinin iptal edilmesinin yankıları ne oldu?
Kadıköy’ü isyan ettiren eski Salı Pazarı’na (Kuşdili Çayırı ya da Papazın Çayırı) AVM projesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca iptali, ilk projeyi iptal ettiren Şehir Plancıları Odası’nı memnun etti. Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman, “Bakanlığın AVM projesini iptali ve ortaya koyduğu yeni plan bizi şaşırttı. Bizim de talep ettiğimiz gibi tarihi alan yeşil kalacak, sadece kültürel amaçlı yapılar inşa edilebilecek. İtirazımız yok” dedi.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Bayraktar, bugün Kadıköy'de Salı Pazarı'nın yerine kurulacak AVM projesinin iptal gerekçesi ile ilgili yaptığı açıklamada, "Bu proje bakanlığımızın yapmış olduğu bir imar planıydı. Çok yoğun itirazlar oldu. Bu itirazlar noktasında burayı halkımızın mesire alanı, park, meydan yapmak için yeni bir düzenleme yaptık. Halkımızın itirazlarını dikkate aldık. Yani AVM projesi iptal oldu diyebiliriz" değerlendirmesinde bulundu.
Salı Pazarı için yeni plan ne?
Yeni planda, İBB’nin iptal edilen projesinden farklı olarak emsal 0.50’ye düşüyor, ticari ofis ve konut yerine yüzde 30’u kültürel tesis, yüzde 70’i yeşil alan olarak kalıyor.
Yeni plan şöyle:
“İstanbul ili Kadıköy ilçesi, Kuşdili Çayırı mevki 1 ada 71 ve 72 parseller ile kadastral boşluğa ilişkin 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı değişikliği” başlıklı plan notlarında yeni plan şöyle anlatılıyor:
- Özel proje alanında açık ve kapalı sabit pazar, cafe, sinema, tiyatro, kültür merkezi, katlı otopark, seyir kulesi, yönetim merkezi, itfaiye alanı, botanik bahçesi, rekreasyon alanı, çocuk oyun alanı vs. fonksiyonlar yer alabilir.
- Özel proje alanında 39668 metrekare alanın yüzde 30’u, 11900 metrekare tek parsel olarak yapılaşmaya açılacak, yüzde 70 kent meydanı yeşil alan olacak, emsal hesabı 1 ada ve 71 ve 72 parsellerin kadastral alan toplamı 39668 metrekare üzerinden hesaplanmak üzere, planlama alanında emsal 0.50, H (yükseklik) serbest uygulama, bakanlığın onaylanacak avan projeye göre yapılacak yüzde 30 alanda yapılaşmaya açılan taks vaziyet planına göre birden fazla bodrum katı yapılabilir, bir bodrum katı iskan edilebilir, emsale dahildir. Kent meydanı bölümünde imara kapalı alanda yeraltı otoparkı yapılabilir. Kent meydanı park ve yeşil alan özel kullanıma açılamaz. Özel proje alanın 0.00 kotu yapının oturacağı alanın köşe kotları ortalamasından alınır. Yeşil alan kendi amacı dışında kullanılamaz, hiçbir koşulda yapı yapılamaz.
Yeni planla ilgili askı ilan tutanağında ise şöyle deniliyor:
- İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, Osmanağa Mahallesi Kuşdili Çayırı 1 ada, 71-72 no’lu parsellere ait 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Değişikliği ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliği, Bakanlık Makamının 11.12.2012 tarih ve 10081 sayılı Olur’ları ile 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 13/A Maddesi uyarınca onanmış olup, 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b maddesi uyarınca 16.01.2013 – 16.02.2013 tarihleri arasında 1 ay (30) gün süre ile Müdürlüğümüz binasında askıya çıkarılmış ve söz konusu plana yapılan itirazlar ve askı tutanağı 11.03.2013 tarih ve 13834 sayılı yazımız ile değerlendirilmek üzere Bakanlığımıza (Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü) gönderilmiştir.
15 HAZİRAN’A KADAR İTİRAZ SÜRESİ VAR
- Bakanlığımıza Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından yapılan değerlendirme neticesinde; İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, Osmanağa Mahallesi Kuşdili çayırı 1 ada, 71-72 no’lu parsellere ait 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Değişikliği ve 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Değişikliği teklifine yapılan itirazların kısmen kabulü ile üzerinde düzeltmeler yapılarak Bakanlık Makamının 09.05.2013 tarih ve 4733 sayılı Olur’ları ile 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 13/A Maddesi uyarınca onanmıştır. Söz konusu planlar 3194 sayılı İmar Kanununun 8/b maddesi uyarınca 15.05.2013 –15.06.2013 tarihleri arasında 1 ay (30) gün süre ile İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü binasında askıya çıkarılmıştır. İtirazlar İl Müdürlüğümüze yapılabilecektir. İş bu imar planı değişikliğine ait askı ilan tutanağı tarafımızca düzenlenerek imza altına alınmıştır.
Salı Pazarı için Kadıköy nasıl bir tepki verdi?
Kadıköylüler daha önce Salıpazarı olarak kullanılan ve tahliye edilen Kuşdili Çayırı'na alışveriş merkezi; (AVM) yapılması kararına tepki gösterdi. Kadıköy Belediyesi ise Şubat 2013’te İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne itiraz dilekçesi hazırladı. İmza kampanyası başlatılıyor.
Hürriyet Gazetesi’nin haberine göre; Kadıköy'ün tarihi öneme sahip, 3. Derece Doğal Sit Alanı olarak ilan edilmiş olan Kuşdili çayırına AVM ;yapılacak. Kadıköy halkı karara tepkili. İstanbul Valiliği Çevre ve Şehircilik Bakanlığına itiraz dilekçesi hazırlayan Kadıköy Belediyesi, vatandaşları İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin facia gibi kararına itiraz etmeye çağırdı. Kuşdili Çayırı diğer bilinen adıyla "Eski Salı Pazarı" alanı için geçtiğimiz günlerde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nden yeni bir imar planı geçti. Plana göre alana "sabit pazar, otopark, lokanta, itfaiye, pastane, cafe, sinema, çarşı... " gibi yapılar inşa edilebilecek. 100 yıl öncesine kadar Kadıköy'ün mesire yeri olan, hemen ortasından geçen Kurbağalıdere'de sandal sefalarının yapıldığı Kuşdili Çayırı, yine yapılaşma tehlikesiyle karşı karşıya. Daha önce buraya yapmak istediği AVM projesi, mahkeme kararıyla iptal edilen İBB'nin yeni bir plan hazırlayarak, Kadıköy'de yapılaşmaya açılmayan son alanlarından biri olan eski Salı Pazarı alanına Alışveriş Merkezi yapacağı iddia ediliyor.
Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, Salı Pazarı projesine nasıl tepki göstermişti?
Kararı, "Tam anlamıyla bir facia" sözleriyle yorumlayan Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, "Bir kentin yaşayabileceği en kötü olaylardan biriyle karşı karşıyayız. Kadıköy'ün en işlek ve merkezi yerine bir AVM planlanması, akıl ve mantıkla bağdaşacak bir olay değil. Bu bir akıl tutulması" dedi. Öztürk, tüm dünyada AVM'lerin kent çeperlerine kaydırılmakta olduğunu anımsatarak, "Siz bunu bir kentin merkezine yaparsanız, orayı mahvedersiniz. Büyükşehir, Kadıköy'ün en merkezi yerine alışveriş merkezi yapıyor. Plan notlarına göre, yeni yapılacak AVM de Tepe Nautilus kadar ya da ondan daha büyük olabilecek" dedi. Başkan Öztürk, planın askıya yeni çıkmasına rağmen, buranın ihalesinin 4-5 yıl önce yapıldığını anımsatarak, şu konulara açıklık getirilmesini istedi. Başkan Öztürk, "Kadıköylüler'in böyle bir talebi yok, bizim de öyle bir talebimiz yok, tam tersine karşı duruşumuz var. Peki, o halde kimdir buraya AVM isteyenler? İmarı belli olmayan bir şeyin ihalesi nasıl yapıldı? Kimler buranın AVM olması için bastırıyor? Bu alana bu kadar imar hakkını neden veriyor? İhale ne zaman yapıldı? Yapıldıysa kimlere yapıldı? Proje ortaya çıkmadan ihale nasıl yapıldı? İBB, tüm bunları açıklamak zorunda. Bu AVM'nin arkasında kimler var? Kadıköylülerden daha güçlü olan kim bunlar? Sayın Başbakanı da bu konuda araştırma yapmaya çağırıyorum. Kendi partisi, meclisi içinde bu konunun arkasında kimler var, çıkarsın" dedi.Alanın, daha önce Tabiat ve Kültür Varlıklarını Korumu Kurulu'nun belirlediği koşullarda, (İtfaiye'nin yan tarafına) altı otopark, üstü ise sadece pazaryeri olmak üzere düzenlenebileceğine, başka imar hakkının olmadığına dikkat çeken Öztürk, "Kadıköy'ün bir hükümet konağı yok. Bizim hükümet konağı binamız, planlamada Hasanpaşa'daki yeni Salı Pazarı'nın oradaydı. Kadıköy'e oynanan oyun şu. Bu meydana AVM yapılabilsin diye Kadıköy'ün Salı Pazarı kaldırıldı, hükümet konağı olarak ayrılan yere taşındı. Oradaki hükümet konağı, maliye ve adliye binaları kaldırıldı. Daha sonra adliye Kartal'a gidince buraya istinaf mahkemeleri getirildi. Sonra bu mahkemeler de kaldırıldı. Yani AVM için Kadıköy'ün hükümet konağı yok edildi, maliye binası, kamu binaları ortadan kaldırıldı, tarihi salı pazarı taşındı. Kuşdili Çayırı, yeşil alan olmalıdır. Bir şey yapılacaksa, altı otopark üstü yeşil alan bir kısmına da hükümet konağı olabilir" dedi.
Salı Pazarı’na AVM izni veren plan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden ne zaman geçti?
Eski Salı Pazarı'na yani Kuşdili Çayırı'na AVM yapılabilmesine izin veren plan Şubat 2013’te İBB Meclisi'nden geçti ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandı. Karar ile 3. derece SİT alanı olan yerlere bu tür yapıların yapılmasına izin verilmiş oluyor. "1/5000 ve 1/1000'lik planlar, 16 Şubat'a kadar askıda kalacak.Kadıköy Belediyesi, şu anda İSPARK'ın otopark olarak kullandığı alana AVM yapılma ihtimaline şiddetle karşı çıkıyor, yeşil alan olmasını istiyor. Daha önce Danıştay kararına göre plan iptali olan bir alanda, yeni plan yapılırken bir önceki planın iptal gerekçelerine uyulması gerekiyor. Ancak planın 2008'deki iptal gerekçeleri dikkate alınmadan iptal olan plana benzer yoğunlukta yapılaşmanın getirildiği bir plan oluşturulmuş ve 11 Aralık 2012 tarihinde onaylanmış. Belediye ve vatandaşlar bu planda verilen yapı yoğunluğunun iptal edilerek parsellerin tamamının kamu yararı doğrultusunda ve doğal sit özelliği nedeniyle "Yeşil Alana" alınması için itiraz edecekler. Vatandaşlar da dilekçeyle itiraz ediyor, sosyal medyada #KuşdiliAVMolmasın etiketiyle kampanya yürütülüyor.
Salı Pazarı projesinin mimarı Hakan Kıran, projeyi nasıl anlatıyor?
Mimar Hakan Kıran’ın projesini hazırladığı yeni çarşı, sadece Kadıköy’ün değil İstanbul’un simgelerinden biri olacak. Geleneksel mimariden izler taşıyan yapı, bir pazardan çok uzay üssünü andırıyor. Henüz ismi konmayan çarşının konsepti alışveriş merkezinden çok bedesten ve arastalara benzeyecek. Ortasında dev bir cam kule bulunan 15 bin metrekarelik çarşı; çelik, cam ve çadırla kaplanacak. 46 bin mekrekarelik Kuş Dili Çayırı’na yapılacak çarşının 30 bin metrekaresi yeşil alan olarak tasarlanmış. 16 bin 100 adet bitki ve ağaç dikilecek olan bu alan adeta botanik parkını andıracak. Mimar Hakan Kıran, Salı Pazarı’nın modern bir alışveriş merkeziyle birlikte bir yaşam alanına dönüşeceğini söylüyor. Burada insanlar sadece alışveriş yapmayacak, çocuklarıyla gezip dinlenebilecekler, spor yapabilecek ve çeşitli kültürel aktivitelere katılabilecekler. Çadırın ortasında bulunan cam kule ise Kadıköy’ün yeni simgesi olacak. Terası ve yaklaşık 200 metrekarelik kafesinin de olacağı kuleye insanlar çıkıp İstanbul’u seyredebilecek.
Klasik bir semt pazarının uzay araçlarını andıran cam ve çelik bir yapıya dönüşmesinin maliyeti, yaklaşık 90 milyon dolar. Üç katlı yapının, birinci katında pazarlara ve geleneksel çarşılara has sokaklar ve meydanlar oluşturulacak. Her sokakta ayrı bir ürün grubu satılacak. Baharatçılar sokağı, peynirciler sokağı, kumaşçılar sokağı gibi. Bir üst katta ise kafeler, okuma salonu, sergi salonları, sahaflar çarşısı, konser ve sinema salonları bulunacak. Pazarın zemin katında ise yiyecek-içecek bölümleri olacak. Bu modern pazar, geniş yeşil alanı ve konseptiyle İstanbulluların pazardan alışveriş yapma alışkanlıklarını değiştirecek.
Hakan Kıran, projeyi hazırlarken Salı Pazarı konseptini nasıl modernize edebileceği üzerine düşünmüş ve ortaya ortasında kule bulunan yarı transparan çelik çadır sistemi çıkmış. Çarşıda 2 bin 350 araçlık bir otopark, yükleme alanları, esnafın eğitim göreceği seminer odası, sergi salonları ve kültür merkezleri olacak. Kıran, çevre yolundan insanların gelip buraya arabasını park edebileceğini, Kadıköy ya da Moda sahiline yürüyerek inebileceğini ya da çadır pazarı gezebileceğini söylüyor.
Mimar Kıran, “Burada modern İstanbul’un kültüründe ne varsa onların küçük prototipleri yer alacak. Turistlerin gezilerinde uğramadan geçemeyecekleri bir merkez olacak. Kapalıçarşı geleneksel bir yapı, ama burası, günümüzde nasıl yaşıyorsak bunu yansıtacak.” diyor. Kıran, bu çarşının Kadıköy’ün kaderini ve fiziksel yapısını da değiştireceğini hatta geliştireceğini düşünüyor.
Fenerbahçe Stadı’nın yakınındaki Salı Pazarı, eskiden Kuşdili Çayırı olarak bilinen yere kuruluyor; İstanbul’un dört bir tarafından müşterisi bulunan bu pazar düzensizliği, altyapı eksikliği ve temiz olmaması sebebiyle müşterisi çok olsa da eleştiriliyordu. Büyükşehir Belediyesi de bu mekânı pazar konseptinden uzaklaşmadan değerlendirmek istedi ve bu alan için açtığı ihaleyi Taş Yapı ve Emrullah Turanlı’nın kurduğu Salı Pazarı adlı şirket kazandı. Şirket, mimar Hakan Kıran’ın hazırladığı bu projeyi uygulayacak. Şimdi haftanın iki günü pazar kurulan, diğer günlerde otopark olarak kullanılan bu mekân Kadıköy’ün çehresini değiştirecek bir yaşam merkezi haline gelecek.
Bu modern pazar için eski Salı Pazarı esnafı mağdur edilmeyecek tabii. Şimdiki pazara çok yakın bir bölgede Büyükşehir Belediyesi’nin altyapı çalışmalarını yaptığı bir alana taşınacak ve haftada iki gün pazarı kurmaya devam edecekler. Hem de düzen, güvenlik, temizlik, tuvalet, büfe ve dernek binası gibi tüm eksikleri de tamamlanmış bir şekilde. Üstelik pazar esnafı isterse yapılacak yeni mekânda da yer alabilecek.
Yeni çarşı, İstanbul’un simgesi olacak
46 bin metrakarelik bir alan üzerine kurulacak yapı, yarı transparan olacak. Ortasından ise bir kule yükselecek. Kulede küçük bir cafe yer alacak ve buradan İstanbul seyredilebilecek. Yapının büyük bir bölümü çadır olacak. Yerin altında kalan bölümde ise otopark, kültür merkezleri ve seminer salonları var. Konser salonu var, burada filarmoni orkestrası konserler verecek. Burada pazarcıların eğitimine kadar her şey düşünülmüş. Çarşıda bir de butik alışveriş merkezi var. Sokak sokak ayrılmış. Mısır Çarşısı Sokağı, Baharatçılar Sokağı gibi tematik sokaklar oluşturulacak. Yine atölyelerin yer aldığı bir bölüm planlanıyor. Kısacası İstanbul’un kültüründe ne varsa onun prototiplerine bu çarşıda yer verilecek. Kapalıçarşı’dan teknelerle turistler buraya taşınacak.
Kuşdili kurtuldu mu?
10 Temmuz 2013 tarihli Hürriyet Gazetesi'nde Fatma Aksu imzasıyla yayınlanan habere göre; İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Kadıköy Belediyesi arasında yıllardır tartışma konusu olan, Kuşdili Çayırı’ndaki AVM projesi iptal ediliyor. Eskiden Salı Pazarı’nın kurulduğu yer yeşil alan olarak tasarlanacak.
İstanbul'un Kadıköy ilçesinde eskiden Salı Pazarı’nın kurulduğu Kuşdili Çayırı’na yapılacak alışveriş merkezi projesi tamamen iptal ediliyor. Bu hafta İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Meclisi’nin gündemine gelecek plan değişikliğine göre eski pazar alanının tamamı yeşil alan olacak, altına da 2 katlı otopark yapılacak.
Kadıköylüler’in 7 bin 369 dilekçeyle itiraz ettiği tarihi Kuşdili Çayırı’na AVM projesini mimar Hakan Kıran hazırlamıştı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı itirazları haklı bularak, 150 bin metrekarelik inşaat alanını 20 bin metrekareye indirmişti. İBB Meclisi, temmuz ayı toplantılarının ilk birleşiminde, Büyükşehir’in talebi doğrultusunda, “Kadıköy ilçesi Kurbağalıdere ana koluna ilişkin ıslah projesi doğrultusunda onanan 14 Mayıs 2013 tarihli 1/5000 ile 1/1000 ölçekli Nazım İmar ve Uygulama İmar planlarında değişiklik yapılması hakkındaki Planlama Müdürlüğü’nün teklifini” komisyona havale etti. Bu hafta İBB Meclisi gündemine gelmesi beklenen değişikliğin, iktidar ve muhalefet üyelerinin oy birliğiyle kabul edilmesi bekleniyor. Plan değişikliğine göre yapımı düşünülen Kuşdili Projesi tamamen iptal edilecek, alanın tamamı yeşil alan olarak tasarlanacak, altı da kısmen 2 katlı otopark olacak.
KADIKÖYLÜ SAHİP ÇIKTI
Kuşdili Çayırı Projesi, Kuşdili Çevre Bileşenleri Platformu tarafından düzenlenen yürüyüşle protesto edilmişti. Protestocular, Kuşdili Çayırı’nın tarihteki kimliğinde olduğu gibi yeşil alan olarak halkın kullanımına açılmasını, tescilli ağaçların tekrar dikilmesini istemişti. Kuşdili Çayırı Çevre Gönüllüleri’nin öncülüğünde oluşan Çevre Platformu Bileşenleri, Kadıköy Belediyesi Gönüllüleri, Fenerbahçeliler Derneği, Kadıköy Tarihi Çarşı Derneği, TMMOB Mimarlar Odası, TMMOB Şehir Plancıları Odası, Kadıköy Kent Konseyi üyeleri, TKP, ÖDP, Yeşiller Sol Gelecek, Atatürkçü Düşünce Derneği, ÇYDD, Onuncu Köy Derneği ve Toplumcu Mimar Mühendisler Meclisi’nden oluşuyor.
