Tebernüş Kireççi'ye SORU SOR

Nurettin Sözen kimdir?

İstanbul tarihinin en sorunlu dönemlerinden birinin belediye başkanı.



1937 doğumlu; Sivaslı. İstanbul'a en yoğun göç Sivas'tan... Sözen, büyük ölçüde Sivaslı hemşehri desteğiyle belediye başkanı seçildi.

1989'da Nurettin Sözen'in İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığını kazanması herkes için adeta bir ''mucize''ydi.

 

Hiç kimse Bedrettin Dalan karşısında Nurettin Sözen'e ''şans'' vermiyordu... (Dalan, yeniden aday olmuştu - 2. dönem için.)

 

Ancak ''mucize'' gerçekleşti...

 

Nurettin Sözen İstanbul Belediye Başkanı oldu.

 

Sözen dönemi herkesin çok eleştirdiği bir dönem oldu.

 

Hatta ''İski skandalı'' dolasıyla 1994'te yaşanan yenilginin tüm faturası Nurettin Sözen'e kesildi.

 

Nurettin Sözen yeniden aday gösterilmedi.


Hatırlanmayabilir ama...

 

''İski olayı''nı ortaya çıkaran bizzat Nurettin Sözen'in kendisidir.

 

İç işleri Bakanını bizzat kendisi aramış ''en iyi müfettişlerin'' gelmesini kendisi istemiştir...


1989 ''Zaferi''nin açtığı''yol'' 1994'te SHP ve CHP'yi ''yenilgi''ye götürdü.



Aslında, hekim.


İstanbul Erkek Lisesi ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni bitirdi. 1978'de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde kulak-burun-boğaz dalında profesör oldu. 1982 - 1983 yılları arasında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde dekanlık ve İstanbul Üniversitesi rektör yardımcılığı yaptı.


CHP Gençlik kolları ve Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı gibi derneklerde siyasal eylemlere katılan Sözen, 1989 yerel seçimlerinde Sosyaldemokrat Halkçı Parti'den (SHP) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına seçildi. 


Belediye başkanlığı döneminde 1992 yılının Eylül ayında İstanbul Metrosu'nun (Taksim-4. Levent) inşaatı başladı, İstiklal Caddesi yayalaştırılarak 1961'de seferlerine son verilmiş olan nostaljik tramvaylar tekrar hizmete girdi, 1992'de Topkapı-Sirkeci arasında hızlı tramvay (T1 hattı) seferleri başlatıldı. Bunlara rağmen 1993 yılında patlak veren İSKİ Skandalı, belediye ile işçiler arasındaki sorunlara bağlı olarak yaşanan çöp sorunu ve yaygın su kesintileri nedeniyle kendisi ve SHP büyük oranda yıprandı. 1994 yerel seçimleri'nde tekrar aday olmadı. 


Nurettin Sözen kimdir?



2002 yılında CHP'den Sivas milletvekili seçildi.


1970'te evlendiği kendisi gibi hekim olan Engin Sözen'i 1985'te yakalandığı kanser hastalığı nedeniyle kaybetti. 1997'de Müjgan Şerefhanoğlu'yla evlendi.


29 Mart 1989 - 1 Nisan 1994 tarihleri arasında belediye başkanlığı yaptı. Yerine o dönemde Refah partili olan Tayyip Erdoğan başkan seçildi. Halef, seleftirler.


Sözen, Bedrettin Dalan'ın (Görev süresi: 29 Mart 1984 – 29 Mart 1989) yerine belediye başkanı seçilmiş; Dalan ile tartışmaları nedeniyle devir teslim töreni yaptırmamış hatta Dalan'la tokalaşmamıştır.


DÖNEMİNDE ULAŞTIRMA YATIRIMLARI


Nurettin Sözen döneminde Macaristan'dan 1404 adet İkarus marka belediye otobüsü satın alındı. Bunların 155'i mafsallı, geri kalanıysa solo otobüslerdi. Ayrıca 25 adet de Iveco-M24 marka midibüs filoya eklendi. Bir diğer alımsa, İETT tarihinde bir ilk olan 2 katlı otobüslerdi. DAF-Optare SB-250 model 26 adet katlı otobüs, kendilerine rezerve edilen 4 ayrı hatta hizmet vermeye başladılar. 


Raylı sistemler konusunda da; "Çağdaş Tramvay" adıyla Cadde Tramvayları Aksaray-Sirkeci arasında ve devamında da Aksaray-Topkapı arasında çalışmaya başladılar. Bu araçlar Dalan döneminde satın alınan ve rektifiye edilen ABB setleriydiler. 


Ayrıca İstiklâl Caddesi'nde de "Nostaljik Tramvay" adıyla; eski Tramvay İdaresi'nden kalan 3'ü motris, 2'si de römork olmak üzere toplam 5 orijinal tramvay aracıyla hizmete başlandı. 


Sözen döneminde denizyollarında ise hiçbir gelişme yaşanmadı. Dalan zamanında satın alınan 10 deniz otobüsüne hiçbir ilave yapılmadı. 


Halk otobüsleri mavi iken, renk seçimini halka sordu; bir tür referandum yaptı. Sonra da o otobüsleri SHP'nin rengi olan turuncuya boyattı. Minibüs dolmuşlarda tek renk uygulaması da onun döneminde başladı.

Kışın hava kirliliği nedeni ile evden çıkılmaması tavsiye ediliyordu. Su havzalarında gecekondulaşma, Ümraniye Çöp faciası gibi olaylar onun döneminde yaşandı. 

2007 YILINDA AKŞAM GAZETESİNE ŞUNLARI ANLATTI


Bir dönem kenti susuz bıraktığı için hedef adam haline gelen İstanbul Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Sözen, zor günlerini anlattı: ´


Yaprak hışırtısından uyanıp yağmur diye fırlardım. Hâlâ rüyalarımda yağmur yağıyor diye sıçrarım.



Vatandaşı yağmur duasından medet umar hale getiren İstanbul’daki susuzluk tehlikesi ilk değil. Nurettin Sözen’in belediye başkanı olduğu dönemde de kent susuzlukla boğuşmuştu. Kentte su getirebilmek için bulutları tohumlatmaktan gemilerle su taşınmasına kadar birçok yönteme başvuran Sözen, yine de tarihe İstanbul’u susuz bırakan belediye başkanı olarak geçmekten kurtulamadı. 


Sözen, susuzluk acısını şu sözlerle anlatıyor:


“İtiraf etmeliyim ki benim için çok acıyla geçmiştir o dönem. Geceleri Florya’da başkanlık konutunda yaprakların sesini bazen yağmur sesiyle karıştırıp, pencereye koşardım. Perdeyi aralayıp, yağmur yağıyor mu diye bakardım. Bazı geceler 4-5 kez pencereye koşardım. Rüyalarımda yağmurun yağdığını görüp, ‘yağmur’ diye sıçrardım.”



Kuraklığa karşı bulut tohumladık


SÖZEN, göreve geldikten bir yıl sonra 1990’da kuraklık nedeniyle susuzluk sıkıntısı yaşandığını anlatarak “Sorunu halkımızla paylaştık ve erkenden kısıtlamaya gittik. Haliç’ten borularla Beyoğlu’na su getirdik. Yalova’dan gemiyle su taşıdık. Defalarca bulut tohumlamasıyla yapay yağmur yağdırdık” dedi. 

SÖZEN FACİASI
4 Eylül 1989 tarihli Hürriyet gazetesinin haber kupürü:

 Koktuk...Kokuyoruz Bir yandan tıslayan musluklar...Bir yandan geceleri zehir eden sivrisinek orduları...Pisliğin kol gezdiği sokaklar...
Nurettin Sözen kimdir?


Önerilen Bağlantılar : TOKİ Aksaray kura