Ankara’da Batıkent projesini gerçekleştiren Kent-Koop’un 11 yıl boyunca Genel Başkanlığı’nı yapmıştır. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı da yapan Murat Karayalçın, CHP’de PM Üyesi olarak görev almaktadır.
Murat Karayalçın kimdir?
1943 Samsun doğumlu olan Murat Karayalçın, Rize Çamlıhemşinli bir ailenin oğludur. İlk ve Orta öğrenimini Ankara Mimar KemaI İlkokuIu ve ortaokuIunda, Iise öğrenimini Ankara Gazi Lisesi’nde yaptı. ODTÜ’de bir yıI İnqiIizce hazırIık okuduktan sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat-Maliye Bölümünden mezun oldu. Mezuniyetinden sonra Karayalçın, Devlet Planlama Teşkilatı’nda uzman yardımcısı olarak görev aldı. Kalkınma ekonomisi üzerine lisans eğitimini İngiltere’den aldı. Köy İşleri Bakanlığında Müsteşar Yardımcılığı görevini 1978-1979 yılları arasında yaptı.
Murat Karayalçın, Kent-Koop'ta neler yaptı?
Murat Karayalçın, 1981-1991 yılları arasında Genel Başkan olarak görev aldı. 1986-1987 yılları arasında Uluslararası İskan Konseyi Yönetim Kurulu üyeliği, kurulduğu tarih olan 1988 yılından 1993 yılı Eylül ayına kadar olan Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birliği'nin Genel Başkanlığı görevlerini sürdürdü. Murat Karayalçın, “Batıkent” projesinin öncülerinden oldu.
1993 yılı Eylül ayına kadar da kısa adı TÜRKKENT olan Türkiye Kent Kooperatifleri Merkez Birliği'nin Genel Başkanlığı görevlerini sürdürdü. Halen Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) konut komitesi yürütme kurulu üyesidir.
1986 yılında İngiltere'de Dünya Konut yılı ödülünü alan Karayalçın, aynı yıl Nokta dergisi tarafından yılın işadamı seçildi. 1978 ve 1991 yıllarında Türkiye'nin dış tanıtımına yaptığı katkılar nedeniyle TÜTAV ödülüne; 1993 yılında Fransız Hükümeti tarafından Legion D'Honneur (lejyondonör) şovalye nişanına layık görüldü.
Batıkent Projesi nedir?
Kent-Koop, "Batıkent Projesi" ile elde ettiği 21 yıllık deneyim sayesinde , Konut Kooperatifçiliğinden kent kooperatifçiliğine geçişi içeren yeni bir model ortaya koymuştur.
Batıkent
Bu model, konut sahibi olmak isteyenlerin ihtiyaçlarını devletin karşılamasını beklemeleri yerine, sivil toplum örgütlerinde bir araya gelerek, yerel ve merkezi yönetim arasında işbirliği kurulması ilkesine dayanmaktadır. Kent-Koop bu ilkeyi yaşama geçirerek kendi modelini oluşturmuştur. Konut sorunu çözümünün, salt konut üretmekte değil, kentsel yaşamın tüm olanaklarını içeren bir dizi hizmetler bütününde olduğu bilinciyle çalışan Kent-Koop kooperatifçiliğin, ancak demokratik katılım yoluyla gerçeklik kazanacağı, Batıkent Projesi ile kanıtlanmıştır.
1974 yılında dönemin Ankara Belediye Başkanı Vedat Dalokay tarafından başlatılan Batıkent Projesi, 17 Ekim 1979' da Kent-Koop'un kurulması ile uygulamaya konulmuştur. Kent-Koop'un ilk Genel Başkanı Ali Dinçer, Mayıs 1981 tarihine kadar bu görevini sürdürmüş, bu tarihten 1991'e kadar kesintisiz 10 yıl Genel Başkanlık yapan Murat Karayalçın'da Batıkent Projesi'nin yaşama geçmesini sağlamıştır.
Batıkent Projesi uygulamaya konulması ile birlikte, konut sorununun bu yönde çözülmesi çalışmaları yoğunluk kazanmıştır. Kent-Koop'un başlattığı " Kent Kooperatifçiliği" modeli, yine Kent-Koop'un önderliğinde 1984 yılında İzmir Egekent Projesi ile ilk kez Ankara dışına çıkmıştır. Bugün bu yeni model çerçevesinde 37 projede örgütlenmiş 600'e yakın kooperatif, toplam 300 milyon m2'lik proje alanında konut sorununa çözüm üreten sivil toplum örgütleri olarak yerlerini almışlardır.
Batıkent Projesi'nin, alternatif çözüm modeli olarak başarı kazanmasındaki en büyük etken, yapının omurgasını oluşturan, "sivil ve demokratik katılım"dır.
Bugün Kent-Koop'un başlaattığı süreç sayesinde, sivil toplum örgütleri çatısı altında toplanan yüzbinlerce bireyin varlığı, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler açısından, Batıkent Projesi ile üretilen modelin önemini ortaya koymuştur.
Murat Karayalçın’ın siyasi hayatı nasıl başladı?
Murat Karayalçın, 26 Mart 1989 tarihinde yapılan yerel seçimlerinde Sosyal Demokrat Halkçı Parti'den Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi. 1993 yılına kadar Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı olarak görev alan Karayalçın, 1993 yılında yapılan 4.Olağan Kurultayında Sosyal Demokrat Halkçı Parti'ye genel başkan olarak seçildi.
T.C. 50. Hükümetinde Başbakan Yardımcısı, Devlet Bakanı ve Dışişleri Bakanı olarak 1994-1995 tarihleri arasında görev yaptı. 1995'te SHP'nin CHP ile birleşmesinden sonra genel başkanlıktan ayrıldı. TBMM'de 20. Dönem Samsun Milletvekili yaptı.
1999 yılında önce Ankara Büyükşehir Belediyesi için daha sonra da CHP Genel Başkanlığı için adaylığını koyup kazanamayan Karayalçın, Fikri Sağlar ile birlikte Mayıs 2002'de Sosyal Demokrat Halk Partisi adında yeni bir parti kurdu. Fakat, 2004 Yerel Seçimleri'nde Sosyal Demokrat Halk Partisi'nden, 2009 Yerel Seçimlerinde ise Cumhuriyet Halk Partisi'nden Ankara Büyükşehir Belediye başkan adayı oldu; ancak seçimi kazanamadı.
Murat Karayalçın hangi ödülleri aldı?
-1986 yılında İngiltere'de Dünya Konut yılı ödülü
-1986 yılında Nokta dergisi tarafından yılın işadamı
-1991 yılında TÜTAV ödülü
-1993 yılında Fransız Hükümeti tarafından Legion D'Honneur (lejyondonör) şovalye nişanı
Murat Karayalçın, kentsel dönüşüm projesi hakkında ne dedi?
Konak Belediyesi tarafından düzenlenen “Kentsel Dönüşüm Ama Nasıl” konulu panelde, Murat Karayalçın şu açıklamalarda bulundu:
"Kentsel dönüşüm piyasaya değil, halka emanet edilmeli. Halkın kararlılığından ve halkın desteğinden yararlanacaksınız. Kentsel dönüşüm sadece belediye başkanlarının projesi değildir. Projenin sahibi halk olmalı, halka danışarak, onayını alarak karar verilmeli. Eğer projenin sahibi halk olursa o proje durdurulamaz. Kentsel dönüşümde belli bir standart yoktur. Tek tip proje uygulanamaz. Yaratılacak değerden herkesin pay alması gerekir. Ankara Dikmen Vadisi Projesi’nde uygulanan örgütlenme biçimi başarıya ulaştı. Bu iş piyasaya bırakılmamalıdır. Halk ve kanun birlikte karar almalı. Dikmen Projesi’ne başlarken halka ‘örgütlenin’ dedik. Her mahallede kooperatif kuruldu. Kooperatiflerden temsilciler seçildi. Belediyeden görevlendirilmiş bürokratlar ve kooperatif temsilcileri bir araya gelerek Dikmen Vadisi Projesi karar kurulunu oluşturduk. Hazırlanan bütün kararlara bu kurul karar verdi, ben onayladım. Proje ile ilgili kararları biz değil, halk vermiş oldu. Halkın kararlılığından ve halkın tutkusundan yararlanacaksın. Projenin sahibi halk olursa o proje durdurulamaz."
Murat Karayalçın hangi konularda haber oldu?
Afyonkarahisar CHP Merkez İlçe Başkanlığı tarafından düzenlenen “Sosyal Belediyecilik” konulu panele Murat Karayalçın’da davet edildi. Barış süreci hakkında birtakım açıklamalarda bulunan Karayalçın şöyle konuştu:
Bizim çözüm yöntemimiz bu değil. CHP'nin geçen yaz getirdiği öneri kabul görmemiştir. AKP'nin başlattığı başka bir süreç gündemde. Bizim dışımızda, AKP'nin kendi geliştirdiği bir yöntem. Cumhuriyet Halk Partisi, bunun önünü kesmeyeceğini, ama kendi önerisi olmadığı için de bunun içinde yer almayacağını beyan etmiştir. Bizim öngördüğümüz 'Akil Adamlar Komisyonu' bu değildir. Sayın Başbakan'ın açıklamaları, bu konuda davet edici değildir. Biz hâlâ bizim önerimizin doğru olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle sürecin önünü kesmeyeceğiz ancak katkıda da bulunmayacağız. (Akşam Gazetesi / 6 Nisan 2013)