İzmir'in en önemli ilçesi Konak'ın en eski ve kültürel olarak en değerli semtidir. Bazı Karataş'lılar İzmirli olduklarını söylemekle yetinmez, Karataş'lı olduklarının da altını çizerler. Konut varlığı, eskidir.
Karataş nerede yer alıyor?
Karataş; İzmir’in Konak ilçesine bağlı bir semtidir. Bölgede önemli tarihi yapılar bulunmaktadır. Bunlar arasında; Tarihi Asansör, Karataş Musevi Hastanesi ve Beth Israel Sinagogu yer almaktadır.
Karataş bölgesi İzmir’de Musevilerin yoğun olarak yaşadığı bir yerdir.
Karataş’ta hangi tarihi yapılar yer alıyor?
1.Tarihi Asansör
2.Tarihi Karataş Hoşgör Hamamı
3.Musevi Hastanesi
4.Beth Israel Sinagogu
Tarihi Asansör
Karataş tarihi yapılarının özellikleri nedir?
Tarihi Asansör: İzmir'in Musevi kültürünü yansıtan Asansör Kulesi, Nesim Levi Bayraklıoğlu isimli bir Musevi tarafından yaptırılıp kente armağan edilmişti. Zamanla günümüzde kentin en turistik yerlerinden oldu. 1907 yılında Karataş semtinde yaptırılmış olan Asansör, yaklaşık 40m yükseklikteki Halil Rıfat Paşa caddesine çıkışı sağlar.
Hoşgör Hamamı: Yapım tarihi net olarak bilinmeyen hamamın 14. ve 18. yüzyıllarda yer alan planlara benzer olduğu görülmektedir. Bina doğal kaya bloğuna dayandırılmış bir şekilde inşa edilmiştir. Yapının girişi batı cephesindedir. Soyunmalık, ılıklık, sıcaklık mekanı aynı doğrultudadır. Soyunmalığın boyutları sıcaklık mekanından daha büyüktür. Soyunmalık girişine iki yönlü mermer plakalarla kaplı bir merpenle ulaşılmaktadır. Soyunmalık ahşap bir üst örtüyle, sıcaklık mekanı ise kubbe ile örtülüdür. Tek kubbelidir. Soyunmalık mekanının ortasında, fenerin altında, sekizgen şekilli ve bir mermer havuz yer almaktadır. Havuzda mermerden yapılmış üç katlı bir fıskiye bulunmaktadır. Sıcak ve soğuk su deposu bulunan Hoşgör hamamında tüm detaylar orijinal şekilde korunmaya çalışılmıştır. Yapılan restorasyon çalışmalarında dikkat ve özen gösterilen ilk konu yapının tarihi özelliklerine zarar vermeden işlevinin arttırılması olmuştur.
Musevi Hastanesi: İzmir’de Yahudi Cemaatine ait ilk hastanedir.1827 yılında yapıldığı bilinmektedir. 1950’de hastaneye Doğum Kliniği ilave edilmiştir 2013 yılı itibari ile 3 yıldır Çankaya’da hizmet veren, bölgenin sağlık merkezi haline gelmiş, Özel Çankaya Tıp Merkezi bünyesine dahil olmuştur.
Beth Israel Sinagogu: Mithat Paşa Caddesi’nde Göztepe ile Karantina arasındaki Karataş Mevkii’nde yer almaktadır. Sultan II. Abdülhamit’in izni ile İzmir Valisi eski sadrazam Kamil Paşa tarafından yaptırılmıştır. 19.yüzyılda Karataş’ta yaşayan Museviler için inşa edilmiştir. 1950'li yıllarda Gizbar Avraam Rubi tarafından yeniden onarılarak bugünkü haline getirilmiştir.
Karataş nasıl bir semttir?
Çok eski yıllardan itibaren tersane bölgesidir. Bizans dönemlerinde Bizans savaş gemilerinin limanı olarak kullanılmaktadır. Çaka Bey'in şehri aldıktan sonra donanmasını inşa ettirdiği tersanenin de burada olduğu bilinmektedir.
Karataş bölgesinde ilk yerleşimler, 19.yüzyılda başlamıştır. Burada o dönem, kimsesiz Ermeni çocuklar için okul ve yurt yaptırılmıştır. 1830'lardan sonra Duatepe Mektebi olarak açılan okulda Ermeni, Musevi ve Türk çocukları birlikte eğitim görmüştür.
Karataş’ın imara açılması ise 1865 yılında gerçekleşmiştir. 1885'te Muhtarlık Teşkilatı'nı kurmak amacıyla yeniden düzenlenen İzmir mahalleleri listesinde Karataş'ta; üç Yunan, üç Ecnebi, onbir Yahudi, 59 Ermeni, 31 Rum, 61 Müslüman yaşamaktadır.
Türklerin bölgeye yerleşmesi 1890’lı yıllarda olmuştur. Bununla birlikte bu bölge sayfiye yeri olarak gelişim göstermiştir. İmara açılması ve tramvay hattının yapılması ile bölge nüfusu hızla gelişmiştir.
1980’li yıllarda ise bölge, 1. Karataş ve 2.Karataş diye ikiye bölünmüştür. 1911 yılında ikincinin adı Karataş Osmaniye olmuştur ve 1924 yılında 4 mahalleye ayrılmıştır. Bunlar: Mecidiye, Barbaros, Turgutreis ve Kılınçreis.
Özel Karataş Lisesi ne zaman yapıldı?
Eski Karataş Ortaokulu, Ermeni Balyazoğlu tarafından 1887 yılında yaptırıldı. Yunanlıların İzmir’den kaçmaya başladığı 1922 yılında inşa inşa edildi.
Eski okul binasını harap ve yetersiz bulan okul müdürü çok değerli arsa yerine yeni bir okulun yapımı için girişimde bulundu. Üç yıllık inşaat sırasında, okul tüm olarak 1967-1968-1969 öğretim yıllarıında henüz eğitime açılmış olan Güzelyalı Ortaokulu’nda öğretim yaptı. Daha sonra okul, 1970-1971 öğretim yılında kendi binasına geçti.