Kamulaştırma mağduriyeti ve mülkiyet hakkı ihlalleri hakkında yeni düzenlemeler 2013 Haziran ayında Resmi Gazete’de yayımlandı.
Kamulaştırma ne demektir?
Kamulaştırma; kamu yararı için tüzel kişi ya da hükümet tarafından özel mülkiyet olan mallara el koyması işlemine denir. Kelime anlamı devletleştirme olan kamulaştırmanın, İngilizcesi ise Expropriation’dır.
Kamulaştırma nasıl yapılır?
Türkiye’de 1982 Anayasası’nın 46.maddesinde yer alan 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre gerçekleştirilir. 2001 yılında büyük değişikliklere uğrayan Kamulaştırma Kanunu’nda değişiklikler şu yönde olmuştur: Taşınmazı kamulaştırılan kişi fiyat artırımı yapmak için dava açamaz. Kamulaştırmayı yapan idare “kamulaştırma bedelinin tescil ve tespiti davası” açar ve söz konusu bedel bu dava sonucunda ödenir.
2013 Haziran ayında kamulaştırmada ne gibi değişiklikler yapıldı?
Taşınmazının tasarrufunu kaybetmiş vatandaşa, kamulaştırma bedeli de yıllara paylaştırılarak taksitle ödenecek ve bedelin tahsili amacıyla idarelerin mal, hak ve alacakları haczedilemeyecektir.
Uzlaşma başvurusundan netice alamayan vatandaş, uzlaşmazlık tutanağının tanzim edildiği tarihten itibaren üç ay içinde bedel tespiti davası açma durumundadır.
Hukuki el atma halinde, diğer bir deyişle; taşınmazı, kamusal alan (okul alanı, yeşil alan vs.) belirlenmek suretiyle tasarrufun kısıtlanması durumunda, 09.04.2012 tarihli Uyuşmazlık Mahkemesi kararında da belirtildiği üzere; malik, yeni düzenlemeye göre idari yargıda dava açmak durumunda kalacak olup, bu hüküm kesinleşmemiş tüm davalara uygulanacaktır.
Kamulaştırmada yapılan değişiklikler ile ilgili olarak neler söylendi?
Av. Emre Alcan, kamulaştırma ile ilgili yapılan düzenlemeler hakkında “Söz konusu yeni düzenlemeler, mülkiyet hakkı ihlalleri sebebiyle açılan davalar neticesinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde defalarca tazminat ödemeye mahkum edilmiş olan Türkiye için aynı durumun katlanarak süreceğini gösteriyor.” dedi.
Kamulaştırma mağdurları ne yaptı?
Bursa’da Uludağ Üniversitesi'nin 1973 yılında yaptığı kamulaştırma sebebiyle el koyulan arazilerinin ücretini halen alamadıklarını söyleyen vatandaşlar, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e faks çekti.
Konu ile ilgili mağdurlar hakkında Ali Kızılkaya, “1973 yılında Uludağ Üniversitesi'nin yapmış olduğu kamulaştırmadan dolayı Görükle, Özlüce ve Yolçatı köylerinde binlerce kişi mağdur oldu. Bu kamulaştırmayla bizim topraklarımıza el koyuldu. Birçok insan, ücretini halen alamadı. Şu anda çıkan bu torba yasa bütün haklarımızı elimizden alıyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'den bu yasa değişikliğini veto etmesini istiyoruz" dedi.
Mağdurların vekilliğini yapan Avukat Burçak Ataman Kuş da şu yorumlarda bulundu:
Söz konusu yasa ile alakalı hukuki uygulamalardan kaynaklanan birtakım endişelerimiz bulunmaktadır. Bunları cumhurbaşkanlığı makamına iletme gereği duyduk. Bu yasa içinde yer alan bazı maddelerle geçmiş yıllarda kamulaştırma işlemleri yapılmış kişilerin anayasal bazı hakları, hak arama, adil yargılanma ve birçok hakkı ihlal edilebilir. Bu da AİHM normlarına aykırılık teşkil edecektir. Daha önce yapılan değişikliklerdeki hükümler bu kanunun içinde tamamen farklı bir yapıya sokulmuştur. Kanunların geriye yürümesi ilkesine de aykırılık teşkil etmektedir. Burada yer alan hükümler gereği hak ihlallerinin söz konusu olacağı tartışılamaz. Maddelerin bu haliyle yasalaşması ülkemiz açısından birçok davanın da açılmasına sebep olabilecektir. Bu durum devletimize maddi manevi büyük bir külfeti de beraberinde getirecektir.