Kerestecilikle geçinen ailenin Makine Yüksek Mühendisi olan oğludur. Ekrem Elginkan, Elginkan Topluluğu’nu kurar; adının ilk harfini ECA markasının da ilk harfi yapar.
Elginkan Ailesi’nin tarihçesi nedir?
Elginkan Topluluğu'nu kurucusu Elginkan Ailesi, Manisalıdır. Ailenin kökü anne Ümmehan Elginkan tarafından Saruhanlılara kadar uzanmaktadır. Baba Ahmet Elginkan tarafından aile kökeni, bugün Bulgaristan hudutları içinde kalan Şumnu yakınlarındaki Rusçuk'tan gelmekte ve aile "Rusçuklu Necipzade" olarak bilinmektedir.
İzmir'de kereste ticareti yapan ailenin 1924'de Hüseyin Ekrem, 1926'da da Hüseyin Cahit isimli oğulları doğar. Hüseyin Ekrem ve Hüseyin Cahit Elginkan kardeşlerin üniversite eğitimleri çalışma alanlarının belirlenmesinde ve Elginkan Topluluğu'nun temellerinin atılmasında önemli bir rol oynar.
Ekrem Elginkan kimdir?
Hüseyin Ekrem Elginkan, 1924 yılında İzmir'de dünyaya geldi. Kardeşi Cahit Elginkan ile çocuklukları İzmir Varyant’ta geçti. İzmir Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra Necmettin Erbakan ve Süleyman Demirel’le aynı dönemde, 1948 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Makine Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. 1951 yılında ilk şirketini kurdu.
Çalışma arkadaşlarına, “Ben dahi hata yapmışsam, bunu raporunuzda açıkça belirtin” diyen Hüseyin Ekrem Elginkan, 2 Nisan 1999 yılında vefat etti.
Ekrem Elginkan nasıl bir işadamıydı?
Ekrem Elginkan hayatı boyunca hiçbir gazeteye röportaj vermemişti. Bu sebeple Elginkan Ailesi, her zaman 'kapalı kutu'ya benzetildi.
Ekrem Elginkan, tüm kararlarını yazılı arşivinde tutar, belgeleri 'yeşil kalemiyle' attığı parafla onaylardı.
1970 yılında meydana gelen 15-16 Haziran olayları sırasında işçilerinin “Patronlar hergele” şeklinde bir sloganı ağrına gider ve 24 yıl boyunca şirketini fabrikaya gitmeden yönetir.
Ekrem Elginkan ve Cahit Elginkan hiç evlenmedi ve çocuk sahibi olmadılar. Dolayısıyla şirketin başında aileden biri yok ve tüm vasiyet Elginkan Vakfı'na kalmış durumda.
Elginkan Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Elginkan Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı ve Elginkan Topluluğu Şirketleri İdare Meclisi Başkanı İsmail Hakkı Balıkçı, Ekrem Elginkan’ın işadamı kimliğini şöyle anlatıyor:
“Kendisine onay için gelen kararları aynı gün içinde teslim ederdi, çok düzenliydi. Çok az kararda not düşerdi, o not düştüğü zaman yerine getirilmeden o karar uygulanmayacak anlamına gelirdi. Klasik müzikten hoşlanırdı. Avrupa’dan devamlı klasik müzik albümleri getirtir ve dinlerdi. Son zamanda ‘Bu işleri kotaralım da ben size klasik müzik zevki aşılayacağım’ derdi. Türkiye’de çok fazla görünmeyi sevmiyordu, daha çok yurtdışında konsere giderdi.’
Dışarda fazla görünmeyi sevmeyen Ekrem Elginkan’ın gazetecilerle de hiç samimiyeti yoktu. ‘Hiç kimseye bir beyanat vermemişti. Sadece bir dergide ‘uyuyan dev’ diye haber çıkmıştı, orada bile Ekrem Bey’in fotoğrafı değil karakalem resmi konulmuştu. Kardeşini özlüyordu. Kardeşim olsaydı, o çok aktifti, derdi. ‘Nasıl oldu genç yaşta öldü’ diye çok üzülürdü.’
‘Bizde kuruluşumuzdan beri yazısız hiçbirşey talep edilmez. Ekrem Bey’deki arşiv kimsede yoktu. Çalışanlarına 10 sene önceki bir belgeyi çıkarıp ‘Sen şöyle söylemişsin şimdi bunun neticesi ne oldu?’ diye sorabilirdi. Kararlar holdinge gelir, o masada kabul edilir, rahmetli başkanımızın önüne gider, o yeşil kalemiyle paraf ettiği anda iş biterdi. Kişilere imza yetkisi verirken bir yemin törenimiz vardır, törende üst yönetim de bulunur. Yeminden sonra imzanın sorumluluğunu o kişiye veririz ve onun vicdanına hitap ederiz.’
İsmail Hakkı Balıkçı’nın tahminine göre evlenmemesinin nedeni tüm yaşamını işine vermesiydi: ‘Zaman ayıramadığı için. Yurtdışına tesis görmeye gittiğinde birkaç gün tatil için kendine zaman ayırırdı. Tatil için Çeşme’de bir evi vardı oraya giderdi. Uzun süreli tatil yapmazdı. Yurtdışında da en fazla üç hafta kalırdı. İtalya, İsviçre, Almanya ve İngiltere’ye giderdi. Son yıllarında biraz daha tatile dönük seyahat ettiği de oldu. Ama ‘dünyayı dolaşayım’, gibi hevesi olmadı hiçbir zaman. Yaşantıları çok mütevazıydı. Annesi, kendisi ve bakıcıları ile birlikte yaşıyorlardı.’ Vakıf şimdi ana oğul Elginkanların İstanbul Harbiye’de oturduğu evi hatıra evi haline getiriyor.
İsmail Hakkı Balıkçı’nın ECA’da işe girdiği 1970’te sendikalar kanununun değiştirilmesine tepki gösteren ve daha sonradan 15-16 Haziran olayları olarak tarihe geçecek işçi direnişleri Ekrem Bey’i yıllarca fabrikalarından uzak bıraktı: ‘Türkiye’de bir hayli eylem yapıldı, fabrikalarda grevler oldu. İşçiler ECA Maltepe fabrikasının kapılarını kaynatmışlar, çatının üzerine çıkmışlar. Ekrem Bey devamlı o fabrikaya giderdi. O fabrikaya gelirken çatıdan bağırmışlar ‘İşçiler elele, patronlar hergele.’ Bu lafı duyunca Ekrem Bey arabasını fabrikanın önünden döndürmüş ve çekip gitmiş. Bu olay çok ağrına gitmiş. 1994 yılındaki krize kadar, tam 24 sene fabrikalara girmedi. Günleri, ayları sayardı. ‘22 yıl, şu kadar gün oldu’ diye çetele tutardı. Sadece 1994 krizi nedeniyle moral vermek için bir kez gezdi ama ölümüne kadar bir daha da gezmedi.’
Ekrem Elginkan’ın çizdirdiği Bay Elmor karakteri nasıl doğdu, nasıl öldü?
Hüseyin Ekrem Elginkan yurtdışında gördüğü bir çizgi filmden esinlenerek Bay Elmor karakterini çizdirdi. Elmor, aslında ECA’nın satış ve pazarlama şirketi. Bay Elmor reklamda tesisatçı, öğretmen gibi değişik kılıklarında mesajlar veriyordu. Bu aynı zamanda ilk özgün müzikli animasyonlu TV reklam filmiydi 1974-75’te yayınlandı. Müziğini Selmi Andak hazırlamıştı. Elmor karakteri o kadar popüler oldu ki artık maçlarda gol atamayan takımın taraftarları ‘Yetiş Elmor’ diye tezahürat yapıyordu. Ekrem Bey, Elmor markasının ECA’nın önüne geçtiğini düşünerek reklamı yayından çekti.
Elginkan markası nasıl doğdu?
Ankara'da tamamladıkları yedek subaylık döneminden sonra Hüseyin Ekrem ve Hüseyin Cahit Elginkan kardeşler orada küçük büro hizmetleri ve tesisat projeleri yaparak, müteahhit olarak iş hayatına atılırlar.
Elginkan Topluluğu'nun temeli, 1950 yılında Ankara'da Ekrem Elginkan Mühendislik Bürosu ile atıldı. İlk faaliyet alanı kalorifer tesisatı, şehir içme suyu isale hattı ve şehir şebekesi, baraj, demiryolu, karayolu ve inşaat taahhüt işleri oldu.
Daha sonra, Ahmet Elginkan ve oğulları Ekrem, Cahit Elginkan tarafından 'Ekrem, Cahit ve Ahmet Elginkan Kollektif Ortaklığı' kuruldu.
1953'te müteahhitlik alanındaki çalışmalarını büyüten kardeşler Anadolu'ya açılan ilk müteahhitler olarak tanınırlar. Türkiye’de çok değişik yerlerde baraj, yol, gölet, PTT’ye ait bazı binaların kazan dairesi işleri, şehir içme suyu isale hatları gibi işler yaparlar.
1957'de Ekrem, Cahit ve babaları Ahmet Elginkan'ın isimlerinin baş harflerinden alınarak isimlendirilen E.C.A. Presdöküm A.Ş.'yi tesis ederek sanayi alanına adım atarlar. Topluluk, bu tarihte sıhhi tesisat armatürleri üretimine başlar.
Türkiye’de döviz sıkıntısı, su tesisatında kaliteli malzeme bulunamaması Ekrem Elginkan ve Cahit Elginkan’ı valf ve batarya üzerine çalışmaya yönlendirir. İstanbul Maltepe’de ECA’nın temeli böyle atılır.
Cahit Elginkan ne zaman ve nasıl vefat etti?
Cahit Elginkan’ın yaşamı şirketler grubunun ne kadar büyüdüğünü görmeye yetmez, 1965’te 34 yaşında Kilyos’ta bir deniz kazasında ölür. Bir iddiaya göre kalp krizi geçirmiş, bir iddiaya göre ise boğulmuştur.
Ekrem Elginkan, yaşadığı bir olayı kardeşi Cahit Bey’in öleceğinin işareti olarak yorumlamış. Elginkan Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı ve Elginkan Topluluğu Şirketleri İdare Meclisi Başkanı İsmail Hakkı Balıkçı, Hürriyet Gazetesi'nde 07 Ağustos 2004 yılında yayınlanan haber için yaptığı açıklamalarda şöyle anlatıyor:
“Cahit Elginkan’ın ölümünden bir hafta kadar önce de Ekrem Bey aynı yerde boğulma tehlikesi geçirmiş. Cahit Bey kazadan sonra eve abisini ziyarete gelmiş ve ‘Her işte bir hayır vardır ağabey, olmuş bitmiş’ demiş. Bir hafta sonra Cahit Bey aynı yerde öldü. Ekrem Bey sonraları bizimle konuşmasında ‘Her işte bir hayır var’ı biz anlayamadık, Allah bizi ikaz etti ama anlayamadık’ demişti.”
Elginkan Holding nasıl kuruldu?
Cahit Elginkan’ın ölümünden sonra Ekrem Elginkan işi tamamen profesyonellerle götürdü. 1967’de Elginkan Holding kuruldu. Satışlar büyüdükçe basınçlı döküm işine girildi ve 1969’da Elba doğdu. Ardından gaz armatürleri (fırın musluğu, ocak musluğu, dedantör) işine girdiler. 1970’te Manisa’da valf fabrikası kuruldu. 1972’de armatür üretiminin bir bölümü Edirne’de kurulan fabrikada sürdü. Aynı yıl baba Ahmet Elginkan vefat etti. Şirketlerin büyümesi Uşak’ta ve Bursa’da kurulan fabrikalar ile sürdü. 1978 yılında seramik işine girdiler ve Serel şirketi doğdu. Topluluk o dönemde ilaç sektörüne bile el attı. Ekrem Elginkan daha ECA’yı ilk kurduğu günlerde vakıf aracılığıyla yönetilen bir topluluk oluşturmayı amaçlamıştı, topluluğun kendi başına varlığını sürdürüp hamleler yapabildiğini görmek istiyordu. Bu hedefi 1985’te annesinin sağlığında gerçekleştirdi, Ümmehan Elginkan, ölmeden kısa süre önce Elginkan Vakfı’nın kurulduğunu görebildi.
Elginkan Vakfı nasıl kuruldu?
1954 yılında Anne Ümmehan Elginkan, Hüseyin Ekrem Elginkan ve Hüseyin Cahit Elginkan; Elginkan Vakfı'nın kurulma kararını alır; bu karar daha sonraki yıllarda çeşitli aşamaları takiben 1985'de hayata geçer.
Türkiye’de yerleşik işletme gruplarında vakıf kurma ve/veya vakıflarla bağ kurma sıklıkla karşılaşılan bir uygulama olmamakla birlikte, Topluluğun yönetimini bir Vakıf aracılığı ile yapmak sıra dışı bir uygulama olarak görülmektedir.
Elginkan Vakfı’nın Türkiye’yi şaşırtan özelliği nedir?
Ekrem ve Cahit Elginkan’ın mirasçısı olmadığı için ailenin tüm serveti Elginkan Vakfı’na kaldı. Türkiye’nin en çok şaşırdığı işlerden biri olmuştu bu durum.
Yüksek tansiyonu olan Ekrem Elginkan 1999 yılında beyin kanamasından vefat etti. Ne kendi ne de kardeşi evlenmişti ve başka várisi de yoktu. Vasiyetinde tüm malvarlığını vakfa bırakmıştı. En yakın akrabası olan dayısı ile, vefat eden teyzesinin kızı ve torunları mirasından hak iddia ederek dava açtılar. Davalar iki sene kadar sürdü ve sonunda Ekrem Bey’in vasiyetine uyularak şirketler vakfa kaldı. Davalar süresince şirketlerin yönetimi ‘tereke memurlar kurulu’ tarafından sürdü. 2001 yılından itibaren topluluğun sahibi vakıftı.
Elginkan Vakfı’nın kurucularından Anne Ümmehan Elginkan, vakfın kuruluş metni sayılabilecek mektubunda şunları diyordu;
"Topluluğumuzun Değerli Yöneticileri,
Evlatlarım,
Bugün yapacağınız toplantıda Topluluğumuz için çok mühim ve isabetli katkılarınız olacağına inanıyorum. Bu vesile ile ben de bir inancımı ve sizlere bir nasihatımı hatırlatmak istiyorum.
Hiçbirşeyi israf etmeyiniz, israf haramdır.
Topluluğumuzun temelindeki prensiplerde bu inancımın payı büyüktür. Hepinizin emeği ve inançları ile büyüyen ve benim için kutsallaşan bu topluluk bir Vakıf haline gelecek ve Memleketimize daha çok faydalar temin edecektir.
Çalışmalarınızın başarılı olmasını diler, gözlerinizden sevgi ile öperim.."
Ümmehan Elginkan / 4.5.1984
Elginkan Vakfı hangi faaliyetleri gerçekleştirdi?
1985 yılında çalışmalarına başlayan Elginkan Vakfı, 1994 yılında, Manisa Organize Sanayi Bölgesi'nde Ümmehan Elginkan Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi'ni kurdu.
Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, hizmete girdiği 1994 yılından 31 Ocak 2005'e kadar 86.800'ü aşkın kişiye ücretsiz eğitim olanağı sağladı.
Ekim 2003 tarihinde hizmete giren diğer bir eğitim merkezi, Elginkan Vakfı Bolu Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezidir. Vakıf, periyodik olarak düzenlediği eğitim kurslarıyla sanayide üretim, verim ve kalitenin artmasına katkıda bulunacak uzman elemanlar yetiştirmektedir.
Elginkan Vakfı'nın kuruluşundan bu yana, doktora ve yüksek lisans yapan 104 öğrenciye de burs verildi.
Vakıf, İstanbul Gevher Sultan Medresesi ve Manisa Sübyan Mektebi'ni restore ettirdi.
Elginkan Vakfı, eğitim ve kültür alanında yaptığı başarılı çalışmalar nedeniyle Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce 1998 yılının 'Başarılı Yeni Vakfı' seçilmiştir.
Elginkan Vakfı bünyesindeki şirketler hangileridir?
Sermaye Şirketleri
E.C.A. Presdöküm Sanayii A.Ş.
Elginkan Holding A.Ş.
Elper Yatırım A.Ş.
Sanayi ve Ticaret Şirketleri
Ar Muslukçuluk Sanayii A.Ş.
Elba Basınçlı Döküm Sanayii A.Ş.
Eleks Dış Ticaret A.Ş.
Elmor Tesisat Malzemesi Ticaret A.Ş.
Elsan Hammadde Sanayii A.Ş.
Elsel Gaz Armatürleri Sanayii ve Ticaret A.Ş.
Emar Satış Sonrası Müşteri Hizmetleri Sanayii A.Ş.
Emas Makina Sanayii A.Ş.
E.C.A. Germany GMBH
Matel Hammadde Sanayii ve Ticaret A.Ş.
Valf Sanayii A.Ş.
Valfsel Armatür Sanayii A.Ş.
Hizmet Şirketleri
Eke İnşaat Sanayii ve Ticaret A.Ş.
Tarel A.Ş.
Tezel Gıda Maddeleri İmalat ve Satış A.Ş.
Elginkan Vakfı okulları hangileridir?
Milli Eğitim Bakanlığı'na bağışlanan okullar hangileridir?
Cahit Elginkan Anadolu Lisesi
E.C.A. Elginkan Anadolu Lisesi
E.C.A. Elginkan İlköğretim Okulu
Ümraniye Elginkan Vakfı Anaokulu
Vakıflara bağışlanan okullar:
İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları Özel Ekrem Elginkan Lisesi
Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezleri:
Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezleri'nde, Türk ekonomisine katkıda bulunmak amacıyla vasıfsız elemanların eğitimi ve bilgilendirilmesi sağlanır.
Bolu Elginkan Vakfı MTEM
İzmit Ahmet Elginkan MTEM
Manisa Ümmehan Elginkan MTEM
Önerilen Bağlantılar : Anneler günü konut kampanyaları