Santimetrekaresi 325 kilo yüke dayanabilen beton anlamına gelir. Eğer binanız bu betonla yapılmışsa; depremden korkmayın.
Günümüzde en çok kullanılan beton türü, C35'in bir altındaki C30'dur.
Betonlar, dayanıklıklarına göre sınıflandırılırlar. Dayanıklık ölçümü için de bazı standartlar belirlenmiştir. Aşağıda o standartların ne olduğunu ve ne ifade ettiği bilgisini bulacaksınız.
Biz üstte, çok teknik bir terimin, basitçe ne anlama geldiğini ifade ettik.
Betonun basınca dayanıklılığı nasıl sınıflandırılır?
Betonun standart basınç dayanımı
28 gün boyunca;
20 derece sıcaklıkta;
ve yüzde 100 nemli ortamda;
kireçli su içerisinde,
çapı 150 mm, boyu 300 mm olan bir silindir altında bırakılması ile belirlenir.
BURASI BİRAZ FAZLA TEKNİK:
Gerilme cinsinden ifade edilen dayanım, kırılma yükünün, silindir alanına bölünmesi ile elde edilir. Beton sınıfları concrete = beton kelimesinin baş harfi olan "C" ile ifade edlir.
C35 Betonu değerleri
Silindir dayanımı 35 N/mm2 (350 kg/cm2)
15x15 cm Eş değer küp dayanımı 450 kg/cm2;
28 günlük, En düşük 15x15 cm küp kırım sonucu (Eşdeğer küp dayanımı-30 kg/cm2 ile) 420 kg/cm2 olmalı
28 günlük, Tüm 15x15 cm küp numunelerin en düşük kırım ortalaması(Eşdeğer küp dayanımı+10 kg/cm2 ile) 460 kg/cm2 olmalı
Bazı gökdelen projelerinde yeni yeni C50-C60 beton kalitesi tercih ediliyor:
DÜNYACA ünlü gökdelenlerin yapımında; çelik ve beton taşıyıcı sistemler yarışıyor. Fakat betona duyulan gereksinim, hiç azalmıyor.. İnşaat mühendisi Yasin Engin, dünyaca ünlü gökdelenleri kıyaslarken, ilginç tespitler yapıyor.
Gökdelenlerin yapımında kullanılan çelik ve betonun, birbirleriyle kıyasıya mücadele etmeye devam ettiğine dikkat çeken Yasin Engin, "Kimse çeliğin, betonun yerini alacağını söyleyemiyor. Halen, çelik iskeleti olduğu bilinen gökdelenlerde bile en az yüzde 40 oranında beton kullanılıyor. Dünyaca ünlü Empire State Building'de yüzde 60 beton kullanıldı. Betonarme gökdelenlere en güzel örnek olan Petronas Towers ve Trump World Tower, betonun yüksek dayanımını ve üstün özelliklerini tüm dünyaya gösteriyor" diyor.
İlerleyen beton teknolojisi ile günümüzde çok yüksek dayanımda betonlar yapılabildiğini hatırlatan Yasin Engin, gelecekte gökdelen inşaatlarında melez sistemlerin kullanılacağının söylendiğini hatırlatarak, şöyle devam ediyor: "Bu sistemde en çok yükün bindiği alt katlarda beton, orta katlarda çelik çerçeve üzerine beton kaplama ve en üst katlarda hafif çelik kullanılacak. Bu şekilde, binanın dayanıklılığı arttığı gibi inşaat süresi ve maliyeti de azalabiliyor. Çin'de Hong Kong'da yapılması planlanan 1128 metrelik 'Biyonik Kule' Projesi, akıllara durgunluk veren bir proje. 300 kat olacak binada, yaklaşık 100 bin kişinin yaşaması bekleniyor. 'Dikey şehir' olarak ta bilinen bu projede, binanın deprem ya da rüzgar etkisine karşı dirençli olması için temeli ters bir şemsiye modeli seklinde tasarlandı."
Gökdelenler tarihinin, ABD'deki ünlü Empire State binası ile başladığı kabul ediliyor. ABD'ye geçen yüzyıl boyunca prestij kazandıran bu bina, 1931-1972 aralığında dünyanın en yüksek binası olma özelliğini korudu. 381 metre yüksekliğinde inşa edilen binaya 1950'de 70 metrelik anten eklendi. Toplam, 450 metre yükseklikteki bu yapının inşaat aşaması, sadece 18 ay sürmüştü. Dünya Ticaret Merkezi kulelerinin (417 metre) 11 Eylül 2001'deki saldırılarda yıkılması ile Empire State, kısa bir süreliğine yeniden New York'un en yüksek binası unvanına kavuşmuştu. Dünya Ticaret Merkezi ile Empire State Building arasındaki önemli farklardan biri, kullanılan beton/çelik oranı. Empire State'te kullanılan beton/çelik oranı 60/40 iken, Dünya Ticaret Merkezi'nde ise 40/60. Bu oranın, ikiz kulelerin yıkılmasındaki etkisine ilişkin, "Yangına karşı en dirençli yapı malzemesi betondur. Beton miktarı arttıkça yangına direnç artar. Direnç arttıkça da binanın yıkılma ihtimali o oranda azalır" yorumu yapılıyor.
TÜRKİYE'nin en yüksek binası olacak İstanbul Sapphire'nin yapımında; 90 bin metreküp beton kullanıldı. Bu, 110 metrekare büyüklüğünde 2 bin 900 adet daire yapmaya yetecek kadar beton döküldüğü anlamına geliyor. Binada kullanılan 20 bin ton demir de, 110 metrekare büyüklüğünde 5 bin adet daire yapmaya yetecek kadar büyüklüğü ifade ediyor. İstanbul Sapphire için yapılan testlerde harcanan beton ve demirle de, 10 katlı bina yapmak mümkün olacaktı. Sapphire'de, 4 metrelik yüksek tavan inşa etmenin getirdiği ek maliyeti 40 milyon dolar. İstanbul Sapphire'de, betonun kalitesini, mukavemeti ve gücünü gösteren BS 60 sınıfı beton kullanıldı. Bu beton sınıfı baraj ve köprü yapımında kullanılıyor. Sapphire, zemini bir örtü gibi sarma prensibine dayanan radye temel üzerinde yükseliyor. Bina, 9 büyüklüğündeki bir depreme dayanıklılık gösterebilecek nitelikte. İkinci cam kabuğu yüzde 100 çelik konstrüksiyonla sağlamlaştırıldı, beton olarak da temelde C60, binada C50 beton kullanıldı.
Varyap Meridian ve Sapphire'de C60 beton kullanılıyor
Türkiye'deki gökdelenler de, binanın kat yüksekliğine bağlı olarak üst kalitede hazır beton tercih ediliyor. Varyap Varlıbaşlar Yapı'nın, Batı Ataşehir'de, Emlak Konut'tan hasılat paylaşımı yöntemiyle aldığı arazideki projesi Varyap Meridian'ın 60 katlı A Blok'unda C60,40 katlı bloklarında ise C45 beton kullanılıyor. İnşaatına devam edilen ve açılış için gün sayan Levent'teki Sapphire Rezidans'ta da C60 beton kullanıldı.
Türkiye'deki gökdelenlerde 'beton kalitesi' nasıl arttı
BAZI gökdelen projelerinde yeni yeni C50-C60 beton kalitesi tercih edilirken, bundan 10- 15 yıl öncesine kadar yapılan gökdelenlerde ise, yine dayanımı yüksek bulunan C30-C35 beton kullanılıyordu.
İş Kuleleri: Levent semtinde bulunan ve yıllarca Türkiye'nin en yükseği (Kule 1) olarak kalan İş Bankası Kuleleri'nde de C35 beton tercih edildi. 52 kat ve 181 metrelik kule, uzun süre, hem Türkiye'nin hem Balkanların en yüksek betonarme gökdeleni olarak kaldı. Komplekste, 36'şar katlı iki kule daha yer alıyor. Binaların özellikleri Trump World tower'a benzetiliyor.
Sabancı Center: 1993 yılında tamamlanan Sabancı Kuleleri, inşa edildiği yıl Türkiye'nin en yüksek yapılarıydı. Sabancı Center ikiz kulelerden oluşuyor. 158 metre yüksekliğindeki Sabancı Center, 39 katlı. İnşaatta 70 bin metreküp beton, 10 bin ton demir, 25 bin metrekare cam, 16 bin metrekare granit, 150 ton alüminyum doğrama kullanıldı. C30 sınıfında beton kullanılan Sabancı Center'ın temeline (radye) 18 bin metreküp beton döküldü.
PolatTower: 42 katlı Polat Tower Residence, 11 bin metrekare arsa üzerinde toplam 72 bin metrekare kapalı alan olarak inşa edildi. Residence'de toplam 42 kat ve 406 daire bulunuyor. 2002 yılında tamamlanan kulede, C35 dayanım sınıfında beton kullanıldı. Bina 1764 metrekare radye temel üzerine oturtuldu.
Kempinski Astoria: 35'er katlı blokların özellikle statik yapısında eğik kolonlar ilgi çekiyor. 9 büyüklüğünde bir depreme dayanıklı olduğu söylenen binada eğik kolonlar, taşıyıcı sistemin can daman. Geniş ebatları olan bu kolonların içi bos 'hollow section' olup yüksek dayanıma C45 beton kullanıldı. Eğik kolonlar içi boş kutu kesit olup, burada C45 dayanım sınıfında beton kullanıldı.
Anthill Residence: Üst taşıyıcı sistem için betonarme perde, kolon ve kirişsiz döşemelerden oluşan bir sistem düşünülen bloklarda, temelde C30, üst yapıda C40 sının beton kullanıldı
Ağaoğlu My Towerland: My Towerland projesinde tünel kalıp artı C40 beton tercih edildi.
Dumankaya Vizyon: Kartal'daki Vizyon, 33 ve 23 katlı iki bloktan oluşuyor. Vizyon'un sadece temeli için 900 beton mikser kamyonu (9 bin metreküp) C35 betonu ve yaklaşık 1000 ton (35 TIR) inşaat demiri kullanıldı.