5393 numaralı kanun olup, 2005 yılında kabul edilmiştir. Bu kanun, tüm belediyeleri kapsamaktadır.
Belediye Kanunu neleri kapsar?
Belediye Kanunu'nun amacı; belediyenin kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esaslarını düzenlemektir.
Belediye Kanunu 5393 no.lu Kanun olarak geçmektedir. 2005 yılında kabul edilen bu kanun 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
Tüm belediyeleri kapsayan bu kanun şu şekilde uygulanıyor:
- Belediye: Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisini,
- Belediyenin organları: Belediye meclisini, belediye encümenini ve belediye başkanını,
- Belde: Belediyesi bulunan yerleşim yerini,
- Mahalle: Belediye sınırları içinde, ihtiyaç ve öncelikleri benzer özellikler gösteren ve sakinleri arasında komşuluk ilişkisi bulunan idarî birimi, ifade eder.
Belediye Kanunu'nda yer alan maddeler nelerdir?
1. Belediyenin kuruluşu,
2. Belediye sınırlarının belirlenmesi,
3. Belediye sınır uyuşmazlıklarının çözümü,
4. Mahalle yönetimi,
5. İsim değişiklikleri,
6. Alınan kararların uygulanması,
7. Belediyelerin görev ve sorumlulukları,
8. Belediye organlarının düzenlenmesi,
9. Toplantılar, komisyonlar, alınan kararlar, meclis üyelikleri ve başkanlarının bu kanun kapsamında yapılandırılması,
10. Belediye encümeni, belediye başkanı görev ve yetkilerinin belirlenmesi,
11. Belediye başkanlarının özlük hakları,
12. Belediye teşkilatı ve personel istihdamını sağlamak,
13. Belediyelerin denetimini yapmak,
14. Yurt dışı ilişkilerini yapmak,
Belediye kanununa göre nasıl belediye olunur?
Bu kanun kapsamında nüfusu 5 bin ve üzeri olan yerleşim yerleri belediye olabilir. Bir veya birden fazla köyün, köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir fazlasının başvurusu sonucu belediye talebi yapılır. On beş gün içinde köyde veya köy kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alınır ve sonucu bir tutanakla valiliğe bildirir. Valilik bu raporu İçişleri Bakanlığına gönderir. Eğer bölge belediye olmak için engel teşkil edici özelliklere sahip değilse İçişleri Bakanlığı raporu onaylar ve belediye olarak kabul edilir.
Belediye sınırları nasıl tespit edilir?
Belediye kanununa göre belediye sınırları şu şekilde tespit edilir:
- Eskiden beri o yerleşim yerine ait sayılan tarla, bağ, bahçe, çayır, mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve plajlar belediye sınırı içine alınır.
- Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan geçirmek esastır. Bunun mümkün olmaması durumunda, sınır düz olarak çizilir ve işaretlerle belirtilir.
- Belediyenin sınırları içinde kalan ve eskiden beri komşu belde veya köy halkı tarafından yararlanılan yayla, çayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar için sınır kâğıdına şerh konulur.
- Çizilen sınırların geçtiği yerlerin bilinen adları sınır kâğıdına yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından düzenlenen kroki sınır tespit tutanağına eklenir.
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi toplantısından bir kare...
Belediyelerin yetkileri nelerdir?
Belediye kanunu, belediyelerin yetki ve imtiyazlarını şu şekilde belirtmiştir:
1. Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak.
2. Kanunların belediyeye verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek.
3. Gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı vermek.
4. Özel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarının tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak; vergi, resim ve harç dışındaki özel hukuk hükümlerine göre tahsili gereken doğal gaz, su, atık su ve hizmet karşılığı alacakların tahsilini yapmak veya yaptırmak.
5. Müktesep haklar saklı kalmak üzere; içme, kullanma ve endüstri suyu sağlamak; atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak; bunlar için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek; kaynak sularını işletmek veya işlettirmek.
6. Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.
7. Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak.
8. Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.
9. Borç almak, bağış kabul etmek.
10. Toptancı ve perakendeci hâlleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha, ilgili mevzuata göre yat limanı ve iskele kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek.
11. Vergi, resim ve harçlar dışında kalan dava konusu uyuşmazlıkların anlaşmayla tasfiyesine karar vermek.
12. Gayrisıhhî müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.
13. Beldede ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi ve kayıt altına alınması amacıyla izinsiz satış yapan seyyar satıcıları faaliyetten men etmek, izinsiz satış yapan seyyar satıcıların faaliyetten men edilmesi sonucu, cezası ödenmeyerek iki gün içinde geri alınmayan gıda maddelerini gıda bankalarına, cezası ödenmeyerek otuz gün içinde geri alınmayan gıda dışı malları yoksullara vermek.
14. Reklam panoları ve tanıtıcı tabelalar konusunda standartlar getirmek.
15. Gayrisıhhî işyerlerini, eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli yerlerinde toplamak; hafriyat toprağı ve moloz döküm alanlarını; sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) depolama sahalarını; inşaat malzemeleri, odun, kömür ve hurda depolama alanları ve satış yerlerini belirlemek; bu alan ve yerler ile taşımalarda çevre kirliliği oluşmaması için gereken tedbirleri almak.
16. Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.
17. (ı)bendinde belirtilen gayrisıhhî müesseselerden birinci sınıf olanların ruhsatlandırılması ve denetlenmesi, büyükşehir ve il merkez belediyeleri dışındaki yerlerde il özel idaresi tarafından yapılır.
Belediye gelir ve giderleri nelerdir?
Belediye gelirleri:
1. Kanunlarla gösterilen belediye vergi, resim, harç ve katılma payları.
2. Genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan pay.
3. Genel ve özel bütçeli idarelerden yapılacak ödemeler.
4. Taşınır ve taşınmaz malların kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden elde edilecek gelirler.
5. Belediye meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler.
6. Faiz ve ceza gelirleri.
7. Bağışlar.
8. Her türlü girişim, iştirak ve faaliyetler karşılığı sağlanacak gelirler.
9. Diğer gelirler.
Belediye giderleri:
1. Belediye binaları, tesisleri ile araç ve malzemelerinin temini, yapımı, bakımı ve onarımı için yapılan giderler.
2. Belediyenin personeline ve seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret, ödenek, huzur hakkı, yolluklar, hizmete ilişkin eğitim harcamaları ile diğer giderler.
3. Her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri.
4. Vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler.
5. Belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler.
6. Belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve katıldığı birliklerle ilgili ortaklık payı ve üyelik aidatı giderleri.
7. Mezarlıkların tesisi, korunması ve bakımına ilişkin giderler.
8. Faiz, borçlanmaya ilişkin diğer ödemeler ile sigorta giderleri.
9. Dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımlar.
10. Dava takip ve icra giderleri.
11. Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri.
12. Avukatlık, danışmanlık ve denetim hizmetleri karşılığı yapılacak ödemeler.
13. Yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve proje giderleri.
14. Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler.
15. Belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri.
16. Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler.
17. Şartlı bağışlarla ilgili yapılacak harcamalar.
18. İmar düzenleme giderleri.
19. Her türlü proje giderleri.